Welke didactische uitgangspunten en werkvormen zijn er?

Antwoord

Didactische uitgangspunten

De volgende algemene didactische uitgangspunten gelden ook voor verkeerseducatie [3]:

  • Het belangstellingsprincipe (of motiveringsprincipe): leren gaat sneller en grondiger als leerlingen intrinsiek gemotiveerd zijn om iets te leren.
  • Het integratieprincipe: de lesstof moet aansluiten bij de bestaande kennis van de leerling. Daarnaast moet het geleerde ook toepasbaar zijn in andere situaties (transfer).
  • Het aanschouwelijkheidsprincipe: bij het aanbieden van de lesstof moet zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van waarneming door de zintuigen.
  • Het activeringsprincipe: het is belangrijk om de leerlingen actief mee te laten doen in de les.
  • Het herhalingsprincipe: het herhalen van de leerstof zorgt voor consolidatie, herhaling in verschillende contexten is bevorderlijk, net als gespreide herhaling.
  • Het differentiatie principe: het is zaak oog te hebben voor de verschillen tussen leerlingen in interesse, leertempo en intellectuele basis.

Didactische werkvormen

Didactische werkvormen zijn manieren om de lesstof aan te bieden aan de leerlingen. Het gaat dus niet over het wat, maar over het hoe. Welke werkvorm het beste is, is afhankelijk van wat en wie je wilt onderwijzen of trainen. Bij verkeerseducatie is er in dit verband onderscheid tussen bijvoorbeeld [3] theorie en praktijk onderwijs, en tussen groepsgewijs en individueel onderwijs.

Theorie versus praktijk
Kennis over verkeersregels kun je in principe klassikaal overdragen. Voor het daadwerkelijk toepassen van die regels en voor het aanleren van veilige gedragsstrategieën, is voor jonge kinderen oefenen in het echte verkeer toch onontbeerlijk, in elk geval in de onderbouw van het basisonderwijs. Zij kunnen theoretische kennis over regels of gewenst gedrag nog niet vertalen in concreet gedrag in het werkelijke verkeer. Naarmate kinderen ouder worden, gaat dat gemakkelijker. Oefenen blijft echter belangrijk, maar kan in toenemende mate ook in een nagebootste verkeerssituatie, bijvoorbeeld op het plein, of met maquettes of via Virtual Reality.

Groepsgewijs versus individueel
Bij groepsgewijze educatie wordt de lesstof aan een groep leerlingen tegelijk aangeboden. Dit is bijvoorbeeld het geval op scholen en bij cursussen voor volwassenen. De grootte van de groep varieert sterk. Het voordeel van groepsgewijze educatie is, naast efficiëntie, dat de leerlingen van elkaar kunnen leren, bijvoorbeeld in discussies of bij het samen uitvoeren van opdrachten. Bij individuele educatie is er een een-op-een relatie tussen leerling en docent. Dit wordt meestal ingezet voor het in de praktijk oefenen van heel specifieke vaardigheden waarbij fouten tijdens het leerproces ernstige gevolgen kunnen hebben. De mogelijkheid voor de docent om tijdig in te grijpen, is dan cruciaal. Het bekendste voorbeeld van individuele verkeerseducatie is de praktische rijopleiding.

Gebruik van materialen en (nieuwe) media

Van oudsher wordt bij verkeerseducatie gebruikgemaakt van illustraties met foto’s en video’s, soms ook van maquettes of op het schoolplein nagebootste verkeerssituaties. Nieuwe technologieën maken het mogelijk om op individueel niveau meer interactief en realistischer te werk te gaan, bijvoorbeeld met Virtual Reality- (VR) en Augmented Reality- (AR) technieken. Verschillende onderzoeken hebben laten zien dat kinderen na de een training met VR of AR zich veiliger gedragen, althans als dat eveneens met AR of VR wordt gemeten [19] [20] [21]. In hoeverre VR- en AR-methoden ook gedragseffecten hebben in het echte verkeer, is niet/nauwelijks onderzocht [22]. Hetzelfde geldt min of meer voor serious gaming op een tablet of via VR/AR [23] [24] [25].

Vooral voor (jong) volwassenen zijn er ook e-learning of online cursussen (afstandsonderwijs via internet of applicaties) op het gebied van verkeersveiligheid. Effecten van dergelijke cursussen zijn zelden onderzocht, maar de evaluatie van een online gevaarherkenningstraining voor beginnende automobilisten laat zien dat positieve effecten mogelijk zijn [26].

Image
Afbeelding
Onderdeel van factsheet

Verkeerseducatie

Onder verkeerseducatie verstaan we alle educatieve activiteiten die als doel hebben verkeersgedrag positief te beïnvloeden. De activiteiten zijn Meer

Deze factsheet gebruiken?