Progressieve sanctiesystemen in het verkeer laten sancties (educatieve maatregelen, boetes, straffen) in ernst oplopen bij herhaling van overtredingen (zie Afbeelding 1). Kort geformuleerd: hoe meer overtredingen, hoe zwaarder of ingrijpender de sanctie voor latere overtredingen.
Bij progressieve sancties in de vorm van oplopende geldboetes spreken we meestal van een progressief boetesysteem. Een progressief sanctiesysteem kan echter ook de vorm hebben van een recidiveregeling of een puntensysteem. Bij deze laatste worden bij specifieke overtredingen ook punten toegekend en volgt een extra of hogere sanctie wanneer een bepaald aantal punten bereikt wordt.
Soms wordt het begrip progressief sanctiesysteem ook gebruikt in een andere betekenis, namelijk een inkomensafhankelijke boete. Hierbij is de hoogte van de boete afhankelijk van de financiële draagkracht van de overtreder. In Duitsland, Finland en Zwitserland worden inkomensafhankelijke boetes toegepast; in Nederland kennen we dit sanctietype niet. Deze vorm van progressieve boetes berust op een ander principe – namelijk afhankelijkheid van inkomen en niet van risicogedrag – en wordt in deze factsheet niet verder behandeld.
