Het effect van een (verplichte) fietshelm op het gebruik van de fiets is niet eenduidig. Sommige buitenlandse studies laten zien dat het fietsgebruik afneemt na invoering van een helmplicht, ook al vinden de meeste studies een dergelijk effect niet of slechts tijdelijk [35] [42] [43]. Deze buitenlandse studies zeggen vermoedelijk weinig over het te verwachten effect in Nederland, omdat hier de fiets anders gebruikt wordt. Fietsers vinden het dragen van een helm veelal niet comfortabel en onpraktisch (zie de vraag Waarom dragen fietsers geen fietshelm?). Het verplicht moeten dragen van een fietshelm zou fietsen daarom minder populair kunnen maken. Dit is een ongewenste ontwikkeling vanuit het oogpunt van volksgezondheid (los van de ongevalsbetrokkenheid), het milieu en de doorstroming in de steden.
Er zijn twee internationale overzichtsstudies naar het effect van een helmplicht op fietsgebruik, beide uit 2018 [35] [42]. De ene studie [35] laat zien dat de onderzoeksresultaten niet eenduidig zijn. De onderzoeker constateert dat een verplichting van een fietshelm inderdaad zou kunnen leiden tot een daling van het aantal fietsers, maar dat dit niet altijd het geval hoeft te zijn en dat, wanneer het aantal fietsers in eerste instantie daalt, dat niet per se langdurig hoeft te zijn. De andere studie [42] is een grotendeels kwalitatieve analyse van de literatuur. Op basis daarvan concluderen de onderzoekers dat er weinig bewijs is voor een substantiële daling in het fietsgebruik door een helmplicht. Zij hebben 23 studies/datasets bekeken en constateren dat twee van deze studies de hypothese ondersteunen dat een helmplicht leidt tot een daling van fietsgebruik; dertien studies ondersteunen deze hypothese niet en acht studies laten gemengde resultaten zien.
De genoemde overzichtsstudies behandelen uitsluitend buitenlands onderzoek en vooral veel onderzoek uit Australië en Noord-Amerika. De resultaten zeggen vermoedelijk weinig over het te verwachten effect in Nederland. De enige Nederlandse studie op dit gebied, een studie naar helmgebruik (geen helmverplichting) onder 6- tot 8-jarige kinderen, vond echter geen aanwijzingen voor een effect van fietshelmen op fietsgebruik [11].
