Hoe heeft Duurzaam Veilig zich ontwikkeld?

De Duurzaam Veilig-visie stamt uit begin jaren ’90. Zowel de visie zelf, als de daaruit voortvloeiende maatregelen hebben zich in de loop der jaren ontwikkeld.

1992-2002: de Duurzaam Veilig-visie is begin jaren negentig gevormd uit onderzoeksinzichten over menselijk handelen in een omgeving die onvoldoende op de menselijke capaciteiten is afgestemd [4]. Deze inzichten waren eerder al in de procesindustrie en luchtvaart ontstaan en toegepast. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat startte medio jaren negentig een aantal regionale demonstratieprojecten [48] [49] die de opmaat vormden voor het convenant Startprogramma Duurzaam Veilig: een akkoord tussen Rijk en decentrale overheden over de implementatie van de eerste fase van Duurzaam Veilig, waarbij het Rijk co-financierde [50]. Dit zorgde ervoor dat in de jaren daarna onder andere alle wegen werden gecategoriseerd, op grote schaal 30km/uur- en 60km/uur-zones werden aangelegd of uitgebreid, de bromfiets waar dat veilig kon naar de rijbaan verhuisde, álle verkeer van rechts voortaan voorrang kreeg (dus ook langzaam verkeer), voorbereidingen werden getroffen voor permanente verkeerseducatie, en regionale verankering en intensivering van de verkeershandhaving plaatsvond.

2003-2017: in 2003 begon de tweede fase van Duurzaam Veilig. Deze werd echter niet meer in aparte afspraken opgetekend, maar was onderdeel van de algemene beleidsplannen [51]. Naast voortgaande implementatie van maatregelen in de geest van Duurzaam Veilig, kwam de aanleg van ‘essentiële herkenbaarheidskenmerken’ als nieuw element op het programma te staan. Om het Duurzaam Veilig-gedachtegoed een nieuwe impuls te geven en aan te laten sluiten bij diverse maatschappelijke ontwikkelingen, verscheen in 2005 Door met Duurzaam Veilig [52].

Vanaf 2018: in 2018 verscheen DV3 ([53]; zie duurzaamveiligwegverkeer.nl) waarin de eerdere principes zijn doorontwikkeld en geactualiseerd en waarin nu ook expliciet aandacht wordt besteed aan de organisatieaspecten. Het gedachtegoed van DV3 is als oplossingsrichting meegenomen in negen verkeersveiligheidsthema’s van het nieuwe Strategisch Plan Verkeersveiligheid van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat [54]. Daarnaast richt het Strategisch Plan zich vooral op de wijze waarop overheden met elkaar willen gaan samenwerken. Hierbij staat onder meer een risicogestuurde aanpak centraal. Dit is een uitwerking die past bij het DV3-principe van ‘verantwoordelijkheid’.

Onderstaande tabel vat samen hoe de eerdere en huidige DV-principes zich tot elkaar verhouden.

Tabel 2. De verkeersveiligheidsprincipes in de verschillende versies van Duurzaam Veilig.