Navigatiesystemen zijn ‘in-car’ route-informatiesystemen die de bestuurder adviezen geven hoe te rijden naar een opgegeven bestemming. Sedert een aantal jaren zijn ze op de markt, en verwacht wordt dat het gebruik hiervan de komende jaren sterk zal groeien. Dit onderzoek gaat in op de mogelijke positieve en negatieve veiligheidseffecten van navigatiesystemen, en op de (veiligheids)eisen die aan deze systemen kunnen worden gesteld. Het betreft een kwalitatieve inschatting. Het onderzoek bestaat uit een korte beschouwing van de literatuur, waaronder een recente test van navigatiesystemen. Verder zijn enkele eenvoudige effectberekeningen uitgevoerd en is een kleinschalige enquête gehouden onder personenautobestuurders in het bezit van een navigatiesysteem. Navigatiesystemen kunnen positief bijdragen aan de verkeersveiligheid als ze helpen zoekgedrag en omrijden te vermijden. De systemen hebben vermoedelijk een negatief effect als de bediening van het systeem en het monitoren van de informatie interfereert met de rijtaak van de bestuurder en als de gegeven informatie niet goed aansluit bij de behoeftes die op dat moment bij de bestuurder bestaan. Uit de onderzoeksliteratuur, de test en de enquête blijkt dat navigatiesystemen vanuit het oogpunt van de interactie tussen mens en machine voor verbetering vatbaar zijn. De wijze van programmeren is niet altijd even logisch en gebruiksvriendelijk, de systemen zijn nog weinig uniform en er is geen (volledige) afstemming met de conventionele route-informatie van bewegwijzering en radioverkeersinformatie. Het scherm waarop routeaanwijzingen worden gegeven is veelal niet geïntegreerd in het instrumentenpaneel, maar is op de middenconsole geplaatst, soms zelfs onderin. Bij de meeste systemen kan men ook onder het rijden handmatig programmeren en is het nog niet mogelijk om opdrachten via de stem te geven. Bij de berekeningen is uitgegaan van een optimaal scenario, waarbij alle personenauto’s zouden zijn uitgerust met een perfect ontworpen navigatiesysteem. Een belangrijk effect van navigatiesystemen wordt gevormd door minder omrijkilometers. Op basis van buitenlandse gegevens is uitgegaan van een omrijpercentage van 5 tot 7%; voor de Nederlandse situatie kan dit percentage hetzelfde, maar ook kleiner of groter zijn. Minder omrijden zal (onder overigens gelijkblijvende omstandigheden) minder ongevallen en slachtoffers, minder autokosten en minder milieubelasting tot gevolg hebben. Onder optimale omstandigheden kan het effect van vermeden omrijkilometers een besparing van tientallen doden en honderden ziekenhuisgewonden per jaar zijn. Aan de enquête hebben 130 gebruikers van een navigatiesysteem meegewerkt. Ze reageerden op de oproepen in enkele bladen en vulden het enquêteformulier op de website van de SWOV in. Het blijkt dat vrijwel iedereen het navigatiesysteem gebruikt bij een nog onbekende route. Aangezien in die gevallen waarschijnlijk de meeste omrijkilometers worden vermeden, is dat gunstig. De gebruikers geven echter aan de geadviseerde routes niet altijd optimaal te vinden. Daarnaast blijkt ook de plaats van het display zelden optimaal te zijn en in een kwart van de gevallen zelfs ongunstig. Slechts een tiende van de respondenten heeft een systeem dat met stemcommando’s bediend kan worden. De meerderheid van de respondenten bedient het systeem onder het rijden; een kwart doet dat zelfs vaak. Aanbevolen wordt om de werking en programmering van navigatiesystemen te uniformeren en te vereenvoudigen en de ‘human machine interface’ te optimaliseren. Ook wordt aanbevolen alle informatiebronnen, dat wil zeggen telefoonboek, wegenkaarten, bewegwijzering, radioverkeersinformatie en navigatiesoftware, optimaal op elkaar af te stemmen. Zodra in Nederland de duurzaam-veiligcategorisering van wegen is vastgesteld, wordt aanbevolen ervoor zorg te dragen dat alle informatiebronnen dit ook als uitgangspunt kiezen. Indien onafhankelijke testen van navigatiesystemen worden verricht is het aan te bevelen dat ook verkeersveiligheidscriteria worden meegewogen. Dit kan bevorderen dat consumenten veilige systemen aanschaffen en dat fabrikanten hun systeem verbeteren. Het navigatiesysteem kan worden gebruikt voor een eventuele integratie van andere systemen, door bijvoorbeeld informatie over snelheidslimieten of kritische naderingssnelheden van locaties, zoals rotondes en kruispunten op de navigatie-cd op te nemen. Het is aan te bevelen dat de Nederlandse overheid de ontwikkeling en toepassing van deze aanvullende systemen stimuleert. Het wordt aanbevolen nader te onderzoeken in welke mate de huidige systemen het geschetste optimum benaderen. Ook is aan te bevelen na te gaan in hoeverre deze systemen zoekgedrag weten te voorkomen en waar de omrijkilometers met name worden vermeden.
Possible safety effects of navigation systems in cars; Literature study, some simple calculations of effects, and survey results Navigation systems are ‘in-car’ route information systems that advise the driver which route to take to a given destination. Navigation systems for cars have been on the market for a few years now. It is expected that, during the coming years, their use will increase considerably. This study makes a first estimate of the possible positive and negative safety effects of navigation systems, and also the safety demands that can be made for these systems. The study consists of a brief review of literature, among which a recent test of several navigation systems. Furthermore, a number of simple calculations of the (safety) effects were performed, and a small-scale survey was held among car drivers with navigation systems. Navigation systems can have a positive effect on road safety if they help to avoid searching and making detours. The systems probably have a negative effect a) if operating the system and monitoring the information interferes with the driver’s driving task, and b) if the presentation of the information does not answer the needs of the driver at that moment. The literature, the test, and the survey showed that, as far as the interaction between human and machine is concerned, improvements can be made. The way of programming is not always very logical and user-friendly. The systems show little uniformity and there is no (complete) harmony with the conventional route information of signposting and radio information. The screen on which the route information is given is usually not integrated in the instrument panel, but is situated on the middle console, or even at the bottom. Most systems allow manual programming by the driver while driving, only few systems have the possibility of verbal programming. The calculations are based on an optimal scenario, in which all passenger cars are equipped with a perfectly designed navigation system. An important result of navigation systems is that less detour (i.e. unnecessary) kilometres are driven. Based on foreign data, a detour percentage of 5-7% is used. The percentage in the Netherlands can be the same, but could also smaller or greater. Fewer detours will, under the same circumstances, result in fewer accidents and victims, lower car costs, and less pollution. Under optimal circumstances, the effect of avoided detour kilometres can mean dozens less road deaths and hundreds less in-patients annually. 130 users of a navigation system participated in the survey. They responded to an announcement in several papers and completed the survey form on the SWOV website. It appeared that almost all drivers use the system when the route to the destination is unknown. This is positive, since in these cases the most detour kilometres are prevented. However, the routes advised are not always judged as ‘optimal’. Also the situation of the screen is hardly optimal; in 25% it is even adversely situated. Only ten percent of the respondents use a system with voice control. Most respondents perform manual programming while driving; 25% even do this often. It is recommended to make the operation of navigation systems uniform, to simplify their operation, and to optimize the design of their ‘human machine interface’. It is also recommended to harmonize all route information sources, such as the phone book address system, road maps, road signs, radio information, and navigation software. All these information sources should make use of the Dutch ‘sustainably safe’ road categories as soon as they are determined. It is recommended to use road safety criteria for independent consumer tests of navigation systems. These will stimulate a) consumers to buy safe systems and b) manufacturers to improve the safety of their systems. The navigation system can be used for a possible integration of other systems. For example, providing information of speed limits and critical speeds to approach locations, such as roundabouts and junctions, could be added. The government is advised to stimulate the application and further development of such systems. It is recommended to investigate to what extent the present navigation systems are ‘optimal’. It is also advised to investigate how much searching is prevented and at which type of locations the detour kilometres are avoided.
