Wat zijn maatschappelijke kosten-batenanalyses?

Antwoord

In een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) worden de economische en andere welvaartseffecten van een investering bepaald, bijvoorbeeld van een investering in meer verkeersveiligheid. Dit betekent dat een MKBA de vraag beantwoordt of de baten van een investering vanuit maatschappelijk oogpunt opwegen tegen de kosten. Daarbij wordt doorgaans gekeken naar de kosten en baten over een langere periode, bijvoorbeeld 30 jaar. Alle effecten worden in een MKBA zo veel mogelijk uitgedrukt in geld. Daarbij gaat het niet alleen om verkeersveiligheidseffecten, maar ook om effecten op bijvoorbeeld milieu en mobiliteit. Op deze wijze maakt een MKBA het mogelijk om uitspraken te doen over de maatschappelijke rentabiliteit van een investering.

Een overzicht van maatschappelijke kosten en baten kan dienen als basis om afzonderlijke maatregelen of maatregelpakketten te prioriteren. Daarnaast wordt een MKBA gebruikt om afwegingen te maken tussen investeringen op verschillende beleidsterreinen. Dergelijke keuzes zijn onder andere aan de orde bij het bepalen van beleidsplannen, het vaststellen van de rijksbegroting en de prioritering of fasering van investeringsopties. Een MKBA is daarbij nuttig omdat daarin heel veel informatie in een rationeel kader wordt samengevat. MKBA’s worden in Nederland veelvuldig toegepast bij besluitvorming over bijvoorbeeld (grote) infrastructuurprojecten en andere ruimtelijke investeringen. In sommige gevallen is het uitvoeren van een MKBA zelfs verplicht, zoals bij investeringen in het kader van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Om de kwaliteit en uniformiteit van MKBA’s te waarborgen, zijn handleidingen en werkwijzers ontwikkeld voor het uitvoeren van MKBA’s, zoals een algemene leidraad voor een MKBA [27]. Daarin wordt ook beschreven hoe de gevolgen van maatregelen voor de verkeersveiligheid in een MKBA kan worden meegenomen.

MKBA’s van verkeerveiligheidsmaatregelen laten vaak zien dat de baten van maatregelen hoger zijn dan de kosten. Dit komt mede door de hoge kosten van verkeersongevallen, en dus hoge besparingen van deze kosten (baten). Begin 2000 concludeerden een aantal planbureaus [28] al dat investeringen in verkeersveiligheid kosteneffectief zijn. De baten-kostenverhouding van investeringen in Duurzaam Veilig-maatregelen in de periode 1998-2007 is bijvoorbeeld becijferd op bijna 1 : 4 [29] [30]. Ook internationale overzichten van MKBA’s [31] [32] laten zien dat verkeersveiligheidsmaatregelen over het algemeen hogere baten dan kosten hebben.

Image
pv-20090422-01.jpg
Onderdeel van factsheet

Kosten van verkeersongevallen

De maatschappelijke kosten van verkeersongevallen worden geschat op € 27 miljard in 2020 (met een bandbreedte van € 15 tot € 36 miljard). Dit is Meer

Deze factsheet gebruiken?