In de afgelopen 100 jaar zijn we in Nederland anders gaan denken over risico?s in de maatschappij en verkeersveiligheid in het bijzonder. De ontwikkeling begint met een schuldcultuur, waarin risico als eigen schuld worden gezien en schade zelf gedragen moet worden. Vanaf ongeveer 1960 zien we in de Nederlandse verkeersveiligheid een risicocultuur ontstaan, waarbij schade vergoed moet worden en alle verkeersdeelnemers daaraan mee moeten betalen. Recent zien we een aantal voorbeelden van een voorzorgcultuur, waarin alle risico?s in het verkeer voorkomen moeten worden en de hele maatschappij mee. In verkeersveiligheid vertaalt zich deze voorzorgcultuur bijvoorbeeld in Vision Zero in Zweden of de visie Maak van de nul een punt in Nederland. Voor verkeersveiligheidsbeleidsmakers biedt het voorzorg-denken voordelen. Recent zijn verschillende proactieve instrumenten ontwikkeld die niet uitgaan van ongevalsgegeven, maar van safety performance indicators, ofwel verkeersveiligheidsindicatoren. Dat zijn factoren met een sterke causale relatie met verkeersveiligheid, zoals snelheid, alcoholgebruik, gordeldracht en lichtvoering. Zo heeft het Engels TRL in het EuroRAP-programma de Road Protection Score ontwikkeld, die ook in Nederland wordt gebruikt door de ANWB. De provincie Zuid-Holland heeft het instrument Ranking the Roads ontwikkeld om hun wegen te prioriteren zonder ongevalscijfers. Het meest recente proactieve instrument is het door de provincies gefinancierde ProMeV. ProMeV geeft op netwerk- route- en wegvak/kruispuntniveau inzicht in de veiligheid van wegen. Op netwerkniveau wordt gekeken of de weg passend is gecategoriseerd voor de (geschatte) hoeveelheid verkeer. Op routeniveau geeft de methode inzicht in de veiligheid van specifieke routes. Op wegvak/kruispuntniveau beoordeelt de methode of de wegen voldoen aan de eisen van Duurzaam Veilig en of de snelheid die op de weg geldt ook geloofwaardig is voor weggebruikers. De proactieve ofwel risicogestuurde aanpak voor verkeersveiligheid biedt voor verkeersveiligheidsbeleidsmakers verschillende voordelen. Niet alleen bieden proactieve instrumenten een goed alternatief voor de afnemende ongevalsregistratie, ook nodigen veiligheidsindicatoren zoals wegkenmerken, alcohol, gordeldracht et cetera beleidsmakers uit beleidsinformatie om te zetten in concrete beleidsmaatregelen. Een risicogestuurde aanpak sluit daarnaast goed aan bij ontwikkelingen in de beheersector („asset management?) en bij het gegeven dat kleine gemeenten moeite hebben om beleidsmatig te sturen op het (gelukkig) kleine aantal dodelijke en grotendeels nietgelokaliseerde ernstige verkeersslachtoffers in gemeenten. (Author/publisher)
Samenvatting