Het is een bekend probleem dat binnen het stedelijk openbaar afwijkingen van de dienstregeling voorkomen. Er bestaan verschillende oorzaken voor deze afwijkingen, zoals overig verkeer, weer, wisselend aanbod van reizigers, discipline van personeel, etc. De consequenties voor reizigers van deze onbetrouwbaarheid zijn divers: allereerst wordt de reistijd verlengd door onbetrouwbaarheid: de wachttijd bij de halte neemt toe. Daarnaast leiden onregelmatige intervallen van voertuigen tot een onevenwichtige verdeling van reizigers over de voertuigen. Tot slot leidt onbetrouwbaarheid tot onzekerheid en dus tot een minder prettige reis in het algemeen. In deze paper is een kwantitatieve analyse beschreven van de betrouwbaarheid van stedelijk openbaar vervoer. Als case is het stedelijk openbaar vervoer van Den Haag geanalyseerd. Uit de analyse blijkt dat de betrouwbaarheid momenteel niet optimaal is. De gemiddelde spreiding van de rijtijd is bij de bus 17,6 s/km en bij de tram 11,1 s/km. De gemiddelde stiptheid is 2,1 min. De gemiddelde regelmaat is 26,5%. Deze onbetrouwbaarheid heeft gevolgen voor de reistijd van reizigers. Voorbeelden van bus- en tramlijnen laten zien dat de extra reistijd kan oplopen tot 25 %. Om dit probleem op te lossen wordt momenteel veel aandacht besteed aan maatregelen om dit te verbeteren op operationeel niveau. Hierbij valt te denken aan conditionele prioriteit bij verkeerslichten en het vasthouden van voertuigen op bepaalde locaties. De hypothese in dit onderzoek is, dat er op het tactisch en strategisch niveau ook mogelijkheden zijn om de betrouwbaarheid te verbeteren. Op het moment van de planning van het lijnennet en de dienstregeling moet meer dan nu rekening worden gehouden met de betrouwbaarheid van het eindprodukt. Daarvoor moet er betere terugkoppeling komen van operationeel naar tactisch en strategisch niveau én moet er op deze niveaus mogelijkheden zijn om al in deze fases inzicht te hebben in de effecten op de uitvoering. In deze paper worden enkele voorbeelden gegeven op basis van de analyse van Den Haag die bovenstaande hypothese ondersteunen. Op het gebied van het ontwerp van het lijnennet gaat het hierbij om de invloed van de lengte van de lijn, de halteafstanden en de afstemming met andere lijnen. Op het gebied van de dienstregeling gaat het hierbij om het vaststellen van de wageninzet, rekening houdend met de onbetrouwbaarheid en het voorkomen van te vroeg rijden. Deze onderwerpen zullen in een verder onderzoek nader uitgewerkt worden. (Author/publisher)
Abstract