Co-ontwikkeling van OV-netwerk en stad. Trendbreuk naar Inbreiding, en de gevolgen voor het draagvlak voor OV. De case Den Haag. Dit paper gaat over kwaliteitsverbetering en de zorg om voldoende kostendekking in openbaar vervoer, en de bijdrage die stedelijke (ruimtelijke) verdichting in de realisatie van voldoende kostendekking kan spelen. Het uitgangspunt is: dat in sterk verdichte gebieden als de regio Den Haag en andere delen van de Randstad een substantiële toename van het OV-gebruik noodzakelijk is; dat er alleen dan voor meer OV-gebruik wordt gekozen, als het OV qua kwaliteits-prijsverhouding aantrekkelijker wordt; dat de additionele kosten van kwaliteitsverbetering zich niet toereikend terugverdienen door een modal shift. In de huidige OV-bekostigingssystematiek worden de additionele kosten van kwaliteitsverbetering ook niet gedekt door een verhoging van uitkeringen voor mobiliteit. Als gevolg daarvan leidt kwaliteitsverbetering tot een verhoging van de kostendekkingsdruk: van thans ca. 30-40% naar in de toekomst 40-50%. Voor dit dilemma valt te denken aan de volgende oplossingsrichtingen: verandering van de OV-bekostigingssystematiek, invoering van nieuwe OV-bekostigingsmodellen met meer financiële uitwisseling tussen OV- en ruimtelijke kostendekkingssystemen, en/of verdichten van de stad, met name langs OV-lijnen of rondom stations, om meer reizigers te genereren. Dit paper richt zich op de laatste oplossingsrichting, stedelijke verdichting. In de gemeente Den Haag zijn diverse verkenningen uitgevoerd over stedelijke verdichting. Inmiddels is stedelijke verdichting tot beleid verheven: de nieuwe Haagse structuurvisie spreekt zich uit voor inbreiding en een substantiële netto toevoeging van woningen binnen de bestaande stad. Deze trendbreuk is het resultaat van een intense conceptuele samenwerking tussen verschillende beleidssectoren (o.a. verkeer, RO, economie, en wonen), hierbij ook luisterend naar geluiden uit het bedrijfsleven over vraag uit de markt. De hoge verdichtingsambitie zal ook bij de realisatie van intense samenwerking afhangen, deels in innovatieve samenwerkingsvormen. Niettemin leren verkenningen dat de strategische verdichtingscapaciteit beperkt is. De overduidelijke affiniteit met verdichting in het Haagse is niet voldoende om de reizigersstromen te genereren die nodig zijn voor én een kwaliteitsverbetering én een substantieel hogere kostendekking. Analyse van Haagse cases leert dat de vereiste netto toevoeging van woningen of equivalente kantoorhoeveelheden langs openbaar vervoer voor slechts minder dan 35% het gevolg zijn van kwaliteitsverbetering. De rest is toe te schrijven aan de voor de toekomst verwachte hogere kostendekkingsniveaus. Conclusie: alleen meer verdichten leidt nog niet geheel tot de financierbaarheid van de nodige kwaliteitsverbetering in locaal (en regionaal) openbaar vervoer. (Author/publisher)
Abstract