In Nederland wordt veel gefietst, zij het minder dan vijftig jaar geleden. De teruggang van het aantal verplaatsingen per fiets sinds de jaren 50 heeft vooral te maken met de opkomst van de auto. Daarnaast spelen sociaal-demografische, geografische en verkeerskundige factoren een rol. Via integraal verkeersbeleid kan op een aantal van deze factoren invloed uitgeoefend worden. Dit artikel wil een overzicht geven van de stand van zaken in het onderzoek naar de (gemonetariseerde) voor- en nadelen van fietsen, de factoren die van invloed zijn op het fietsgebruik en de implicaties daarvan voor onderzoek en beleid. Een van de grote voordelen van fietsen is dat het goed is voor de gezondheid, onder andere omdat een half uur fietsen per dag helpt tegen dik worden. Zwaarlijvigheid is een steeds groter probleem in Nederland, dat jaarlijks miljarden kost. Vooral in een aantal Scandinavische landen is de laatste jaren geprobeerd de gezondheidsbaten van fietsen en van fietsbeleid te monetariseren. Zo blijkt uit Deens onderzoek dat fietsers langer leven en laat Noors onderzoek zien dat de baten van investeringen in fietsinfrastructuur vele malen groter zijn dan de kosten. De resultaten van dat onderzoek zijn echter niet zonder meer toepasbaar op de Nederlandse situatie. Om de kosten en baten van fietsen en fietsbeleid in Nederland te monetariseren zou hier, gebruik makend van de Scandinavische ervaring, vergelijkbaar onderzoek uitgevoerd moeten worden. Daarbij zou ook een onlangs door Ververs en Ziegelaar ontwikkeld model betrokken kunnen worden. Dat model verklaart 73 % van de variantie in het fietsgebruik tussen verschillende Nederlandse steden in de periode 2000 – 2003. Uit dat model en uit ander onderzoek komt naar voren dat integraal verkeersbeleid van invloed is op het fietsgebruik en dat binnenstedelijk vooral het verkorten van de duur van een rit per fiets en het duurder maken van parkeren met de auto aangrijpingspunten bieden voor beleid. Gelet op de verwachte gezondheidsbaten pleiten de auteurs ervoor meer aandacht te besteden aan de fiets als zelfstandig vervoermiddel in het verkeer- en vervoersbeleid. Ter ondersteuning van dat beleid is nader onderzoek naar de (al dan niet gemonetariseerde) effecten van fietsen en fietsbeleid in Nederland gewenst. (Author/publisher)
Abstract