Dit rapport maakt deel uit van de VTV 2010 ‘Van gezond naar beter’ Sinds 1993 publiceert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vierjaarlijks de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV). Dit rapport over ‘Effecten van preventie’ is één van de deelrapporten van de vijfde editie van de VTV, ‘Van gezond naar beter’, samen met de rapporten ‘Gezondheid en determinanten’, ‘Tijd en toekomst’ en ‘Maatschappelijke baten’. Op basis van deze vier deelrapporten bespreekt het kernrapport van de VTV 2010 de belangrijkste bevindingen en de consequenties voor het beleid. Het belang van effectiviteit en kosteneffectiviteit van preventieve maatregelen is een thema dat aan de orde komt in verschillende beleidsnota’s en in alle voorgaande edities van de VTV. De ‘Nota 2000’ uit 1986 benadrukte al dat voor alle preventieve voorzieningen kosteneffectiviteitstudies gedaan moesten worden en dat het geld bij voorkeur aan de meest kosteneffectieve voorziening moest worden toegewezen (WVC, 1986). De nota ‘Gezond en wel’ uit 1995 stelde het nog duidelijker: ‘Het is niet de bedoeling medewerking te verlenen aan niet-werkzame of ondoelmatige vormen van preventie. […] De financiering van niet doelmatige preventieactiviteiten komt geheel voor rekening van de gebruiker’ (VWS, 1995). In de preventievisie ‘Gezond zijn, gezond blijven’ uit 2007 werd (kosten)effectiviteit één van de leidende principes voor de uitvoering van het preventiebeleid genoemd: ‘Effectiviteit is de norm: Interventies die niet effectief zijn, moeten worden gestopt. Veelbelovende interventies zouden op (kosten)effectiviteit onderzocht moeten worden. Bewezen (kosten)effectieve interventies zouden in het verzekerde pakket, de AWBZ of relevantie rijksregelingen opgenomen moeten worden’ (VWS, 2007b).In dit rapport wordt op grond van (kosten)effectiviteitonderzoek een inschatting gemaakt van de effecten en van de maatschappelijke baten en kosten van nog te nemen maatregelen om de volksgezondheid te verbeteren. Dit wordt ook wel een ‘ex-ante evaluatie’ genoemd (Algemene Rekenkamer, 2000). Dankzij een dergelijke evaluatie kunnen de effecten van maatregelen vooraf worden ingeschat. Dat maakt het mogelijk om bij het ontwikkelen van nieuw beleid een onderbouwde keuze te maken voor de meest effectieve maatregelen. Dit rapport bespreekt uitvoerig de effectiviteit en kosteneffectiviteit van een groot aantal preventieve maatregelen. De keuze van de onderwerpen is gebaseerd op de speerpunten van de laatste preventienota ‘Kiezen voor gezond leven’: roken, schadelijk alcoholgebruik, overgewicht (voeding en beweging), diabetes en depressie (VWS, 2006b). In aanvulling hierop wordt ook aandacht besteed aan preventieve maatregelen gericht op de vermindering van sociaaleconomische gezondheidsverschillen (VWS & WWI, 2008; VWS, 2009a). Met deze selectie van onderwerpen sluit dit rapport dus aan bij het lopende preventiebeleid. Een consequentie van deze inperking is dat dit rapport geen compleet overzicht geeft van maatregelen over de hele breedte van het preventieveld. Om daar toch iets over te zeggen biedt bijlage 5een overzicht van alle preventieve activiteiten en de uitgaven die daarmee gemoeid zijn, en bespreekt bijlage 6de effectiviteit van enkele preventieve interventies die niet onder de speerpunten vallen. In paragraaf 1.1worden de verschillende preventie-indelingen toegelicht. Vervolgens bespreekt paragraaf 1.2het huidige preventiebeleid, gebaseerd op de speerpunten. Paragraaf 1.3gaat ten slotte in op de doelstellingen van het preventiebeleid en eindigt met een leeswijzer voor het rapport. (Author/publisher)
Abstract