Een elektrische kanteldriewieler is een nieuw type fiets voorzien van twee voorwielen en een achterwiel. Deze fiets is ontworpen voor extra stabiliteit en om meer grip op het wegdek te geven dan een traditionele fiets met twee wielen. In vergelijking met een ‘starre’ driewieler is de kanteldriewieler wendbaarder in de bochten zonder daarbij balans te verliezen. Dit nieuwe fietstype lijkt voordelen te kunnen bieden aan ouderen, maar er is nog weinig onderzoek naar gedaan.
Om meer inzicht te krijgen in hoe het fietsen op de kanteldriewieler wordt ervaren, heeft SWOV een kleinschalige studie uitgevoerd onder oudere fietsers. De specifieke onderzoeksvraag luidde: “In hoeverre verschilt de rijbeleving van de elektrische kanteldriewieler van die van een traditionele elektrische fiets (tweewieler) en een elektrische starre driewieler?”
Op het moment van de test waren er in Nederland twee producenten die een prototype van de kanteldriewieler hadden gebouwd en wilden meewerken aan dit onderzoek. Beide prototypen zijn meegenomen in de praktijktest.
Om de onderzoeksvraag te beantwoorden is een praktijktest ingericht waaraan 28 gezonde en actieve fietsers tussen 57 en 71 jaar meededen. Een ruime meerderheid fietste minstens 3-4 keer per week, en meer dan de helft fietste 5-7 dagen per week. De deelnemers fietsten het vaakst op een fiets met elektrische ondersteuning.
Elke deelnemer fietste op een van de twee kanteldriewielers, op de starre driewieler en op de tweewieler. Door middel van een aantal vragenlijsten is de deelnemers gevraagd om de fietsen te beoordelen op diverse specifieke handelingen (zoals op- en afstappen, het nemen van bochten, balans houden en stoppen/remmen) en op verschillende aspecten van rijbeleving (zoals rijcomfort, veiligheid, en gevoel van zekerheid op de fiets).
Resultaten laten zien dat beide kanteldriewielers over het algemeen (zeer) positief worden beoordeeld qua rijbeleving en op de verschillende specifieke handelingen inclusief het houden van balans. De beoordelingen per prototype verschilden niet significant van elkaar. Bij een vergelijking tussen de drie fietstypen (kanteldriewieler ongeacht het prototype, starre driewieler en tweewieler) bleek de tweewieler vaak de hoogste scores te krijgen en de starre driewieler de laagste. Dit resultaat kan mogelijk verklaard worden door het type deelnemers, namelijk relatief jonge ouderen die zich als fietser veilig en vertrouwd voelen en die gewend waren aan een elektrische tweewieler. Voor het houden van balans zijn er geen verschillen tussen de kanteldriewieler en de tweewieler gevonden. Wellicht zal de doelgroep die het meeste baat kan hebben van extra stabiliteit – en die uit ethische overwegingen niet betrokken was bij het huidige onderzoek – dit aspect bij de kanteldriewieler meer waarderen.
Van de driewielers bleek de kanteldriewieler hoger te worden gewaardeerd dan de starre driewieler als het gaat om het optrekken vanuit stilstand, het lopen met de fiets en het maken en behouden van de snelheid.
Gezien de positieve beoordelingen van de kanteldriewieler op de rijbeleving en rekening houdend met de beperkingen van dit onderzoek (kleinschalige studie met subjectieve data uitgevoerd onder actieve en relatief jonge oudere fietsers zonder evenwichtsproblemen) is aan te raden om verder onderzoek, bijvoorbeeld met behulp van geïnstrumenteerde fietsen, te doen naar specifieke verkeersveiligheidsaspecten van dit nieuwe fietstype, zoals het bieden van extra grip op het wegdek.
User experience with an electric tilting tricycle; Field test in the Dutch province of Friesland
An electric tilting tricycle is a new type of bicycle equipped with two front wheels and one rear wheel. This tricycle has been designed for extra stability and more grip on the road surface than a traditional two-wheeled bicycle. Compared to a ‘rigid’ tricycle, the tilting tricycle is more agile when cornering without losing balance. It seems likely that this new bicycle type will offer benefits to older road users. However, as yet, little research has been done.
To gain more insight into how cycling on the tilting tricycle is experienced, SWOV conducted a small-scale study among older cyclists. The specific research question was, "To what extent does cycling on an electric tilting tricycle feel different from cycling on a traditional electric two-wheeler or an electric rigid tricycle?"
At the time of the test, there were two manufacturers in the Netherlands who had built a prototype of the tilting tricycle and wanted to participate in this study. Both prototypes were included in the field test.
To answer the research question, a field test was set up in which 28 healthy and active cyclists between the ages of 57 and 71 participated. A large majority cycled at least 3-4 times a week, and more than half cycled 5-7 days a week. The participants most often cycled on pedelecs.
Each participant cycled on one of the two tilting tricycles, on the rigid tricycle and on the two-wheeler. In a series of questionnaires, participants were asked to rate the bikes for various specific actions (such as getting on and off, cornering, keeping balance, and stopping/braking) and on various aspects of the cycling experience (such as cycling comfort, safety, and sense of confidence).
Results show that both tilting tricycles are generally rated (very) positively in terms of cycling experience and for the various specific actions including keeping balance. The ratings per prototype did not differ significantly. When comparing the three bicycle types (tilting tricycle regardless of prototype, rigid tricycle and two-wheeler), the two-wheeler was often rated highest and the rigid tricycle lowest. This result can possibly be explained by the type of participants, namely relatively young older adults who felt safe and self-confident as a cyclist and who were accustomed to a pedelec. For keeping balance no differences were found between the tilting tricycle and the two-wheeler. Perhaps the target group that could benefit most from extra stability - who were not involved in the current study for ethical reasons - will value this tilting tricycle aspect more.
Of the tricycles, the tilting tricycle was rated higher than the rigid tricycle in terms of accelerating from a standstill, walking with the tricycle and gaining and maintaining speed.
Given the positive ratings of the tilting tricycle in terms of cycling experience and taking into account the limitations of this research (small-scale study with subjective data conducted among active and relatively young older adults without balance problems), it is recommended that further research, e.g., using instrumented bicycles, be conducted on specific road safety aspects of this new bicycle type, such as providing extra grip on the road surface.
