Met ingang van 1 december 2011 is het alcoholslotprogramma ingevoerd. Het alcoholslotprogramma is bedoeld voor personen die als bestuurder van een auto, motorfiets, vrachtauto of bus met een bepaald alcoholpromillage aan het verkeer hebben deelgenomen . Deelnemers met een rijbewijs B krijgen een code 103 ‘rijden met een alcoholslot’ op hun rijbewijs. Dit betekent dat zij alleen in een personenauto mogen rijden met een alcoholslot. Ook mogen ze een bromfiets of snorfiets besturen. Rijbewijzen voor motor, vrachtwagen of bus zijn tijdens het alcoholslotprogramma ongeldig. Aan vrachtwagen- en buschauffeurs die aantoonbaar afhankelijk van hun inkomen zijn van het C of D rijbewijs wordt met ingang van 23 april 2014 3een EMA of een onderzoek naar geschiktheid opgelegd zodat zij hun beroep kunnen blijven uitoefenen. Dit is een tijdelijke maatregel tot er een definitieve oplossing is. Tot en met 31 juli 2014 is deze maatregel 149 keer opgelegd. Met het alcoholslot en het bijbehorende begeleidingsprogramma wil de overheid het gedrag van alcoholovertreders verbeteren. Zo moet het aantal (dodelijke) verkeersongevallen waarbij alcohol in het spel is afnemen. Uit onderzoek blijkt dat bij 75% van de ongevallen waarbij alcohol in het spel is een alcoholpercentage van meer dan 1,3‰ is geconstateerd. Tijdens het alcoholslotprogramma krijgen deelnemers een alcoholslot in hun auto ingebouwd. Het alcoholslotprogramma begint nadat de betrokkene heeft betaald, het slot heeft laten inbouwen en de beschikking heeft gekregen over rijbewijs B met code 103. Het alcoholslotprogramma duurt ten minste twee jaar. Het alcoholslot is een startonderbreker. De bestuurder moet blazen in het alcoholslot om de auto te kunnen starten. Na het blazen meet het slot de hoeveelheid alcohol in de adem en zorgt ervoor dat de auto niet start als de bestuurder te veel alcohol heeft gedronken (meer dan 0,2 promille of 88 ug/l). Ook tijdens het rijden vraagt het alcoholslot om een herhaling van de blaastest. De herhalingstesten worden op een aantal willekeurige momenten gevraagd. Wanneer niet volgens de regels wordt meegewerkt aan het alcoholslotprogramma kan de programmaduur worden verlengd of verdere deelname aan het programma worden ontzegd. Dit gebeurt periodiek op basis van de uitgelezen en door het CBR geanalyseerde gegevens De deelnemers aan het alcoholslotprogramma moeten binnen 6 maanden na het verkrijgen van het rijbewijs met code 103 een motivatieprogramma van drie dagdelen volgen. Het doel van het motivatieprogramma is dat deelnemers in groepssessies een scheiding leren maken tussen het gebruik van alcohol en het besturen van een motorrijtuig. Ook krijgen deelnemers zicht op hun persoonlijk alcoholgebruik. Als de betrokkene niet deelneemt aan het alcoholslotprogramma blijft het rijbewijs ongeldig. Als het alcoholslotprogramma voortijdig beëindigt wordt rijbewijs met code 103 ongeldig verklaard. De betrokkene mag dan vijf jaar lang (vanaf het moment van het genomen besluit) geen voertuig besturen waarvoor een rijbewijs is vereist (uitgezonderd bromfiets en brommobiel). Na vijf jaar kan met een verklaring van geschiktheid het rijbewijs opnieuw worden aangevraagd. Na een vroegtijdige beëindiging heeft de betrokkene overigens wel de mogelijkheid weer opnieuw aan het alcoholslotprogramma deel te nemen. In de wetswijziging van 1 december 2011 is niet alleen het alcoholslotprogramma geïntroduceerd, maar zijn ook andere wijzigingen aangebracht in de vorderingsprocedure. De vorderingsprocedure is gebaseerd op de artikelen 130 - 134a van de WVW1994. De politie moet bij een vermoeden dat een chauffeur niet beschikt over de vereiste rijvaardigheid of -geschiktheid daarvan zo spoedig mogelijk schriftelijk mededeling doen aan het CBR. Het CBR kan op basis hiervan een cursus (Lichte Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer — LEMA, of Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer - EMA), het alcoholslotprogramma of een onderzoek naar geschiktheid opleggen. Bij de wetswijziging van 1 december 2011 is de LEMA uitgebreid naar ervaren bestuurders en zijn ook de alcoholpromillages die als criterium worden gesteld voor oplegging van het onderzoek en de EMA aangepast. In bijlage A.2 is een korte uitleg over de vorderingsprocedure opgenomen, inclusief een tabel met de geldende promillages voor de alcoholgerelateerde educatieve maatregelen. Meer gedetailleerde informatie over het alcoholslotprogramma is te vinden in de brochure 'informatie over het alcoholslotprogramma' van het CBR (zie Bijlage A.1). Deze brochure wordt uitgereikt aan de deelnemers van het alcoholslotprogramma. In de wet van 4 juni 2010 tot wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 in verband met de aanpassing van de Vorderingsprocedure en de invoering van het alcoholslotprogramma 7 is de basis gelegd voor het uitvoeren van de evaluatie van het alcoholslotprogramma. In Artikel II staat: “Onze minister zendt binnen drie jaar na inwerkingtreding van deze wet aan de Staten-Generaal een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van deze wet in de praktijk.” Het doel van de evaluatie voor de evaluatie na 3 jaar na inwerkingtreding van de maatregel luidt als volgt: - het verkrijgen van inzicht in de uitvoerbaarheid en praktische werking van het alcoholslotprogramma, vooral in de uitvoerbaarheid en eventuele knelpunten in de processen rond het alcoholslotprogramma voor de bij de uitvoering betrokken personen en instanties en de praktische kant van het alcoholslotprogramma voor de deelnemers; - het verkrijgen van inzicht in de effecten van het alcoholslotprogramma op de verkeersveiligheid. De volledige evaluatie bestaat uit vier fasen en loopt tot en met halverwege 2022: - Fase 1: Opzet onderzoeksmodel evaluatie alcoholslotprogramma (gereed december 2011); - Fase 2: Tussentijdse resultaten en aanbevelingen voor het alcoholslotprogramma (gereed juni 2013); - Fase 3: Evaluatierapport alcoholslotprogramma naar de Tweede Kamer (gereed december 2014); - Fase 4: Eindrapport recidive over alle alcoholmaatregelen, waaronder het alcoholslotprogramma, inclusief EMG (gereed in 2022). In voorliggende rapportage is de uitwerking van fase 3 opgenomen. Scope van dit rapport: evaluatie van de wet (fase 3) Op 29 januari 2014 is een rapport aangeboden aan de Tweede Kamer dat de tussentijdse evaluatie van de wet betreft. Deze tussentijdse evaluatie had betrekking op de periode 1 december 2011 tot en met 30 november 2012 en heeft aandachtsen verbeterpunten opgeleverd voor de uitvoering van zowel het alcoholslotprogramma zelf als de evaluatie ervan. Hiermee zijn aan de verschillende betrokken partijen handvatten geboden om de uitvoering van het alcoholslotprogramma en de evaluatie ervan te optimaliseren. Dit rapport borduurt voort op de tussentijdse evaluatie en geeft zicht op wat er gedaan is met de aandachtspunten en aanbevelingen uit de tussentijdse evaluatie. Deze evaluatie heeft betrekking op de periode 1 december 2011 tot en met 31 juli 2014. Op verschillende vragen uit de evaluatie is nog geen antwoord te geven omdat voor beantwoording hiervan gegevens/ervaringen nodig zijn die buiten de evaluatieperiode vallen. Daarnaast is deze evaluatie hoofdzakelijk gericht op de praktische werking en uitvoerbaarheid van het alcoholslotprogramma. Effecten van het alcoholslotprogramma op de verkeersveiligheid zijn niet in beeld te brengen binnen een periode van drie jaar na inwerkingtreding. Leeswijzer In het volgende hoofdstuk is de opzet van het evaluatieonderzoek beschreven. Hierin komt aan de orde welke onderzoeksvragen zijn opgesteld en welke informatiebronnen zijn verzameld om antwoord te geven op deze onderzoeksvragen. In hoofdstuk 3 wordt teruggekeken naar de tussentijdse evaluatie en geïnventariseerd welke acties zijn uitgevoerd om het alcoholslotprogramma en evaluatie ervan te optimaliseren aan de hand van de aanbevelingen die er zijn gedaan in de tussentijdse evaluatie. In hoofdstuk 4 wordt een antwoord gegeven op de geformuleerde onderzoeksvragen. De bijlagen waar in deze rapportage naar wordt verwezen, zijn opgenomen in een apart bijlagenrapport 'Evaluatie alcoholslotprogramma, Resultaten en aanbevelingen: Bijlagenrapport'. (Author/publisher)
Abstract