Ongeveer de helft van de 424 letselongevallen met fietsers die door het NIS geregistreerd werden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1998 tot 2000 1 gebeurden op gewestwegen. Van deze ongevallen konden er 138 proces-verbalen geanalyseerd worden teneinde de omstandigheden van het ongeval beter te begrijpen en om preventieve acties te kunnen starten. De menselijke fout, onvoldoende opletten of het niet naleven van het verkeersreglement, is de hoofdoorzaak van bijna alle ongevallen. Men stelt bijvoorbeeld vast dat op de 138 geanalyseerde ongevallen er 15 gevallen zijn waarbij de fietser onaandachtig het trottoir afrijdt, er zijn 15 gevallen waarbij een autobestuurder zijn portier opende zonder aandacht te besteden aan een passerende fietser en een groot aantal ongevallen waarbij bestuurders van richting veranderden zonder voorrang te verlenen aan een fietser. Communicatiecampagnes zouden zich enerzijds moeten richten op gevaarlijk gedrag, dat vaak niet als zodanig gezien wordt door diegenen die dit gevaarlijk gedrag vertonen, en anderzijds de aanbevelingen voor de voorzichtige fietser herhalen. De infrastructuur is slechts zelden hoofdoorzaak van een ongeval, maar is vaak een bijkomende factor, bijvoorbeeld door een gebrekkige leesbaarheid of niet aangepast is aan het fietsverkeer. Het ligt voor de hand dat een fietsvriendelijkere weginrichting het ongevalsrisico gevoelig laat afnemen. In enkele gevallen was er sprake van een gebrekkige infrastructuur. Het eerste geval is een dubbelrichtingsfietspad op een centrale berm dat bruusk eindigt voor het kruispunt, zonder enige vorm van overgang. Deze infrastructuur brengt de fietsers in gevaar, terwijl zij volgens het verkeersreglement verplicht zijn op het dubbelrichtingsfietspad te rijden. Andere gevallen betreffen een vrijliggend fietspad dat begint in de wachtzone voor voetgangers op een verkeerslichtengeregeld kruispunt of een voormalig dubbelrichtingsfietspad waarvan de verkeerslichten in tegenrichting niet uitgeschakeld werden. Verschillende inrichtingen geven aanleiding tot ongevallen door een gebrek aan wederzijdse zichtbaarheid tussen de fietser op het fietspad en de autobestuurder op de rijbaan. Het is daarom aanbevolen een vrijliggend fietspad naar de rijbaan toe te buigen ter hoogte van een kruispunt of om in het algemeen situaties te vermijden waarbij de fietsers onvoldoende zichtbaar zijn, zeker ten opzichte van afslaande voertuigen. Voor wat betreft verkeerslichtengeregelde kruispunten zou een specifieke groenfase voor linksaffers, een zogenaamde conflictvrije regeling, minimaal 12 van de 138 ongevallen voorkomen hebben. Deze studie bevestigt dat dubbelrichtingsfietspaden aanleiding kunnen geven tot ongevallen, dwarsende autobestuurders verwachten zich niet aan een fietser in ‘tegenrichting’. Op deze manier kan evenwel vermeden worden dat een fietser op een korte afstand twee maal moet oversteken, wat soms nog gevaarlijker zou zijn. Het valt op dat het aantal fietsongevallen ten gevolge van parkeren niet onderschat mag worden. De meerderheid van de ongevallen op een wegvak zijn te wijten aan openslaande portieren of het in- en uitrijden van parkings. Op de Brusselse gewestwegen is er gelukkig geen enkel dodelijk fietsongeval geregistreerd in de jaren 1998-2000. (Author/publisher) Voor de Engelse versie van de studie zie C 37491.
Abstract