Identificatie van locaties van enkelvoudige fietsongevallen : wat is de rol van visuele aspecten bij het tot stand komen van enkelvoudige fietsongevallen?

In 2007 heeft Stichting Consument en Veiligheid op verzoek van Rijkswaterstaat Dienst Verkeer en Scheepvaart (RWS-DVS) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat een analyse uitgevoerd naar enkelvoudige verkeersongevallen. Hieronder verstaat men verkeersongevallen waarbij men botst tegen een stilstaand object, of ongevallen waarbij geen sprake is van een botsing en waar geen andere verkeersdeelnemers bij betrokken zijn. Dit laatste wordt ook wel een eenzijdig verkeersongeval genoemd. Uit bovengenoemde analyse is gebleken dat met name bij ongevallen met fietsers er relatief vaak sprake is van een enkelvoudig ongeval. Per jaar worden 45.000 fietsers behandeld op een Spoedeisende Eerste Hulpafdeling (SEH), waarvan 7% (4.200 personen) is gebotst met een stilstaand object en 68% (41.000 personen) betrokken is geweest bij een eenzijdig verkeersongeval. Van de 4.200 personen die gebotst zijn met een stilstaand object geeft 19% aan te zijn gebotst tegen een stoeprand. Van de slachtoffers van eenzijdige ongevallen (41.000 personen) geeft 95% aan te zijn gevallen van de fiets. Wanneer wordt gevraagd naar factoren die volgens het slachtoffer een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van een eenzijdige ongeval, geeft bijna de helft van de slachtoffers aan dat 'toeval/pech' een belangrijke of zeer belangrijke rol heeft gespeeld. Bij botsingen met andere verkeersdeelnemers wordt de oorzaak van het ongeval relatief vaker bij het gedrag van de ander gezocht. Hoewel bovenstaande analyse een duidelijk beeld geeft van het aantal enkelvoudige verkeersongevallen bij fietsers, ontbreekt er een duidelijk beeld van de verschillende oorzaken hiervan. Om deze reden zijn er door Stichting Consument en Veiligheid vragenlijsten opgesteld en verstuurd naar slachtoffers uit verschillende ziekenhuizen, om zo een beter beeld te krijgen van factoren die mogelijk hebben geleid tot het ontstaan van het ongeval. Omdat oorzaken met betrekking tot de infrastructuur met behulp van deze vragenlijsten niet of nauwelijks naar voren zullen komen, is er een aanvullend locatieonderzoek opgezet. Dit rapport richt zich op het locatieonderzoek. Vanwege het korte tijdsbestek dat voor dit locatieonderzoek ter beschikking staat, richten we ons hoofdzakelijk op de rol van visuele aspecten bij het tot stand komen van een enkelvoudig fietsongeval. De onderzoeksvraag van dit onderzoek luidt dan ook, ‘wat is de rol van visuele aspecten bij het tot stand komen van enkelvoudige fietsongevallen?’ Voordat we gaan kijken naar de opzet van het onderzoek, bespreken we eerst de literatuur die omtrent visuele aspecten in het verkeer bekend is. (Author/publisher)