Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft met het project Questa vier scenario's ontwikkeld die de toekomstige breedte van het verkeer en vervoer omschrijven. De Questa-scenario's die zijn terug te vinden in vier aparte publicaties - beschrijven mogelijke Nederlanden in het jaar 2030. Het is dus niet de wereld die het ministerie wenst of verwacht. Het is een Nederland dat ons kan overkomen en die het verkeers- en vervoerbeleid voor nieuwe uitdagingen plaatst. De scenario's zijn dan ook vooral een kader waarin veel van het denken en discussiëren over de toekomst op een overzichtelijke wijze wordt samengebracht. In de nabije toekomst gaan de scenario's ook fungeren als 'toetsingskader'. Dit is nodig om de consequenties van beleid aan te kunnen geven en daarmee gevoel te krijgen voor de toekomstvastheid van de beleidsopties. Een vorm van deze toetsing ontstaat als de beleid loze scenario's een referentie kunnen vormen voor het uitwerken van beleidsopties. De scenario's moeten dan wel verder kwantitatief worden uitgewerkt. De Adviesdienst Verkeer en Vervoer heeft deze cijfermatige uitwerking verricht. Deze publicatie is een weergave van de uitwerking. Bij het lezen van de cijfers moeten enkele nuanceringen in acht worden genomen. Modeluitkomsten hangen sterk af van de gekozen input (de scenario's) en het gekozen instrument (de modellen). De uitkomsten zijn dan ook geen voorspelling, maar geven gevoel voor de orde van grootte van toekomstige ontwikkelingen. De gebruikte modellen zijn de Scenarioverkenner voor personenvervoer en SMILE voor goederenvervoer. De modellen worden gekenmerkt door een sterke gevoeligheid voor omgevingsontwikkelingen. Aangezien dit ook de scope is van Questa, is voor deze modellen gekozen. Bij de analyse van de cijfermatige uitwerking van de Questa-scenario's valt een aantal rode draden op. Bij de auto als transportmiddel is te zien dat de groei van de afgelopen dertig jaar zal afvlakken. Bij dit transportsysteem wordt geen grote winst in snelheid meer verwacht, wel kan het autobezit per huishouden nog verder ontwikkelen. Bij het openbaar vervoer zijn verschillende ontwikkelingen mogelijk. Er kunnen nieuwe vormen van collectief transport ontstaan, en er zijn verbeteringen denkbaar in de kwaliteit van vooral de aansluitingen. Voor de trein wordt in de meeste beelden een groei verwacht, terwijl de traditionele bus en tram het moeilijker gaan krijgen. Bij het goederentransport wordt in alle gevallen een sterke toename voorzien. Bij een hoog serviceniveau kan de trein in deze beelden zijn positie versterken. Als snelheid niet het belangrijkste is, liggen er kansen voor de binnenvaart. Het transport over de weg blijft echter de dominante vervoerwijze, die in alle beelden meer dan de helft van de tonkilometers verzorgt en bij scenario's waarbij 'just-intime' principes leidend zijn dat zelfs meer dan 60 procent. In het SVV-ll zijn doelstellingen geformuleerd voor de ontwikkeling van het aantal autokilometers voor 2010. De in het SVV-ll genoemde 35 procent groei tussen 1986 en 2010 komt bij de huidige ontwikkeling overeen met een toegestane groei van zo'n tien procent vanaf 1995. Alleen in Grenzeloos Nederland' wordt deze groei overschreden, in 'Nederland Polderland' en 'Waarde(n)vol Nederland' komt de grens in zicht. In 'Nederland Vrijstaat', met de minder sterke economische en demografische ontwikkeling, blijft de automobiliteitsgroei beperkt tot een groei van drie procent in 2010 vanaf 1995. De mobiliteitsontwikkeling heeft een groot aantal negatieve vervolgeffecten voor verkeer en vervoer. Voor dit soort ontwikkelingen zijn in Questa verband geen kwantitatieve ramingen met het daartoe beschikbare modelinstrumentarium gemaakt, maar wel kan een kwaliteitsraming worden gemaakt. Op het gebied van congestie worden de geformuleerde beleidsdoelstellingen niet gehaald. Bij verkeersveiligheid worden de voor 2010 geformuleerde streefwaarden waarschijnlijk niet gehaald. Bij de uitstoot van NOx worden de doelstellingen voor personenauto's ruimschoots gehaald. Daarentegen wordt de doelstelling voor het vrachtverkeer bij lange na niet gehaald. Dit wordt veroorzaakt door de forse groei van het vrachtverkeer over de weg en doordat de aanscherping van emissie eisen minder groot is dan bij personenauto's. Door de doorgaande groei van het wegverkeer stabiliseert de C02 uitstoot van personenauto's, terwijl die van vrachtauto's toeneemt.
Abstract