Binnenstedelijke stationslocaties zijn interessante locatie voor herontwikkeling waar vele betrokken partijen vanuit even zovele doelen hoge verwachtingen van hebben. De basis voor deze verwachtingen ligt in de combinatie van het knoop- en plaatskarakter van de locaties. Ze zijn goed bereikbare knooppunten in vervoersnetwerken wat ze als plaats in de stad potentie geeft voor de concentratie van allerlei verblijfsactiviteiten. Het bivalente karakter van de stationslocaties maakt dat ze beschouwd kunnen worden als zelfstandige locaties, maar ook als onderdeel van verbindende netwerken. De kruising van de primaire focus (knoop/plaats) en de secundaire focus (locatie/netwerk) leidt tot een viertal ideaaltypen, dat staat voor vier disciplinegebonden discoursen over de meerwaarde van de (her)ontwikkeling van deze knooppunten. Het eerste ideaaltype van de OVerstapmachine (connector) combineert de primaire focus van de knoop en de secundaire van de locatie. We vinden deze benadering bij ontwerpers van stations die zich doel stellen overstappen zo soepel mogelijk te maken. Het tweede ideaaltype van de verbindingschakel (transportation node) combineert de primaire focus van de knoop en de secundaire van het netwerk. We vinden deze benadering bij vervoerskundigen en -planologen die zich doel stellen de prestaties van het totale vervoersnetwerk te optimaliseren. Het derde ideaaltype van de ontmoetingsplek (meeting place) combineert de primaire focus van de plaats en de secundaire van de locatie. We vinden deze benadering bij stadssociologen die zich doel stellen de (mogelijke) rol van het station in het leven van stedeling te beschouwen. Het vierde ideaaltype van het stadscentrum (urban centre) combineert de primaire focus van de plaats en de secundaire van het netwerk. We vinden deze benadering bij stadseconomen en stedebouwkundigen die bij de herontwikkeling van de stationslocatie vooral naar de stad als geheel kijken. De combinatie van deze vier ideaaltypen verklaart de mogelijke synergie die van de herontwikkeling van binnenstedelijke stationslocaties wordt verwacht, maar kan ook leiden tot antagonisme-effecten wanneer de nadruk te zeer op één van de ideaaltypische benaderingen wordt gelegd. In dit paper worden de mogelijke synergie- en antagonisme-effecten verder toegelicht aan de hand van de casus stationsgebied ‘s-Hertogenbosch. Hierbij was de inzet van de twee belangrijkste partijen, NS en gemeente, voornamelijk gericht op de locatie als respectievelijke verbindingsschakel en als stadscentrum. De benaderingen van OVerstapmachine en ontmoetingsplek speelden een meer ondergeschikte rol, maar werden niet vergeten. Deze multidisciplinaire benadering van de herontwikkeling zien we als een belangrijke verklaring voor het succes van het Bossche stationsgebied. (Author/publisher)
Abstract