Vermoeidheid is één van de factoren die er toe leiden dat mensen te weinig concentratie hebben om hun verkeerstaak naar behoren uit te voeren. Deze notie is in de negentiger jaren ‘ontdekt’ in de Verenigde Staten en in Australië en door hen aan de orde gesteld op internationale congressen. Kraay, Brookhuis en Vlakveld hebben de gedachten in een agendazettend rapport weergegeven en vertaald naar de Nederlandse situatie (Brookhuis, K., Vlakveld, W. & Kraay, J. (2000), Vermoeidheid achter het stuur op de vierkante kilometer, Adviesdienst Verkeer en Vervoer, Rotterdam, december 2000). In opdracht van DGTL en AVV is vervolgens door TNO onderzoek uitgevoerd naar de oorzaken van vermoeidheid bij chauffeurs in het beroepsgoederenvervoer, met nadruk op leefstijl en arbeids- en rusttijden. DGTL wilde in aansluiting daarop graag weten welke symptoombestrijdende maatregelen op korte termijn zouden kunnen worden ingevoerd. AVV adviseerde: de tijd is nog niet rijp voor de inzet van technische middelen om vermoeidheid aan te pakken. Ook de SWOV is in 2003 niet erg optimistisch over de mogelijkheden voor een doeltreffende aanpak (Van Schagen, 2003). Inmiddels is duidelijk dat het aantal initiatieven in het buitenland sterk is toegenomen. Besloten is om Twijnstra Gudde en TNO te vragen een studie te verrichten naar de maatregelen in het buitenland en hun toepasbaarheid in Nederland. Kernissue was: hoe kan vermoeidheid in het verkeer op de agenda worden gezet. Dat rapport is nu beschikbaar (Karin Jettinghoff, Annick Starren, Irene Houtman en Dirk Henstra: I love uitgerust achter het stuur – vermoeidheid in het verkeer – maatregelen in het buitenland en hun toepasbaarheid in Nederland, Twijnstra Gudden / TNO, Amersfoort 2005, http://www.rws-avv.nl/pls/portal30/docs/14655.PDF). Gebleken is dat de aanpak van de problematiek Vermoeidheid in het verkeer nog in de kinderschoenen staat. ‘Trial and error’ voert de boventoon. In het buitenland wordt een veelheid aan maatregelen toegepast. Over de effectiviteit van de losse maatregelen is echter nog niet veel te zeggen. Twijnstra Gudde en TNO zien als kansrijk: - campagnes, algemene voorlichting - cursussen, trainingsprogramma’s - Fatigue Management en Safety Culture programma’s. Deze uitkomst biedt nog geen wenkend perspectief voor een aanpak in Nederland, waar direct mee aan de slag gegaan kan worden. AVV vindt dat er met de uitkomsten van het onderzoek voldoende op tafel ligt om politiek en bestuurlijk draagvlak te verkrijgen voor (grootschalige) uitvoering van door Twijnstra Gudde en TNO aanbevolen maatregelen. Helder is dat het rapport van Twijnstra Gudde en TNO een uitstekende inspiratiebron kan zijn voor de invulling van bovengenoemde kansrijke maatregelen, maar helaas springt er niet een bepaalde strategie uit waarmee vermoeidheid effectief op de politieke en maatschappelijke agenda gezet kan worden. De Adviesdienst Verkeer en Vervoer heeft daarom, in aansluiting op dat rapport, een zoektocht ondernomen naar wegen om de aanpak van vermoeidheid in het verkeer in Nederland in een stroomversnelling te krijgen. Deze notitie geeft de resultaten van die zoektocht weer. (Author/publisher) English abstract: Fatigue in traffic plays an important role in causing road traffic accidents. Fatigue results in decreased concentration that in turn negatively impacts on the performance of the traffic participant. Scientists and experts internationally recognize this problem and consequently the subject is receiving growing attention in many countries, especially in Australia and the United States. In recent years the role of fatigue in traffic has also received attention in the Netherlands. Initially the focus was on preventing fatigue among especially heavy goods vehicle drivers. Research commissioned by the Ministry of Transport, Public Works and Water Management into the causes of fatigue amongst these drivers resulted in the development of amongst others, educational brochures. The brochures were distributed among drivers and their employers and provided tips on how to prevent and combat fatigue. However, fatigue is not only a problem amongst professional drivers but also for motorists and also this category of road user needs to be made aware of the risks caused by fatigue when driving. This should not concentrate on only aspects such as time spent behind the wheel but also on aspects such the effect of a lack of sleep. To develop a suitable approach for the Netherlands, the Ministry commissioned an international review of applied practices regarding fatigue in traffic with a view to identify the most applicable measures. The review focused on practices in the United Kingdom, Germany, Finland, Sweden, New Zealand, the United States and Canada. The underlying goal was to find means by which to stimulate awareness among road users. The results of the review were published in December 2005 in the report “I love uitgerust achter het stuur! Maatregelen in het buitenland en hun toepasbaarheid in Nederland” (http://www.rws-avv.nl/pls/portal30/docs/14655.PDF). The report was published in Dutch and contains an extensive list of measures applied internationally.
Abstract