De Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten heeft van de Tweede Kamer de opdracht gekregen om vanuit het perspectief van het parlement «te komen tot een hanteerbaar kader voor de Tweede Kamer om haar rol bij de besluitvorming en de controle op de uitvoering van grote infrastructurele projecten te verbeteren. Dit kader moet gebaseerd zijn op de leerervaringen bij bestaande projecten en moet te gebruiken zijn bij toekomstige grote infrastructuurprojecten» In haar zoektocht naar antwoorden is de commissie er gaandeweg van overtuigd geraakt dat er structurele oorzaken zijn, die verhinderen dat de Tweede Kamer op een goede en geloofwaardige manier haar rol op het gebied van politieke sturing en politieke controle ten aanzien van grote projecten inhoud kan geven. De commissie is ervan overtuigd dat het wegnemen van deze oorzaken in belangrijke mate zal bijdragen aan de kwaliteit van de voorbereiding, uitwerking en uitvoering van grote projecten. De Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten heeft er bewust voor gekozen om zich tot het onderwerp van parlementaire besluitvorming te beperken. Hoewel sommigen dat wellicht van de commissie verwachten – en de reconstructies van de Betuweroute en de HSL-Zuid daar ook zeker toe uitnodigen – doet de commissie bewust geen uitspraken over hoe het kabinet en haar ambtenaren grote projecten moeten beheersen, managen etc. Het is niet de primaire opdracht van de commissie, maar het is ook niet – hoewel er heel veel anders en beter moet – het kernprobleem. Centraal staat de prioriteitstelling door de Tweede Kamer van de selectie van grote projecten – welke wel, welke niet? – en een vroegere betrokkenheid van de Tweede Kamer bij de besluitvorming over grote projecten op basis van de Wet op de ruimtelijke ordening-Nieuwe Stijl (structuurvisie en uitwerkingsfase). Inhoudelijk kan de Tweede Kamer haar rol alleen dan waarmaken als zij bereid is haar kennis- en informatieinfrastructuur te verbeteren. Dat begint met de vraag of het grondwettelijke recht van de Staten-Generaal op informatie wel afdoende is geregeld, nu parlementaire onderzoeken keer op keer laten zien dat de informatievoorziening een structureel probleem is. Maar ook met de verwerking van informatie, die thans voorhanden is, heeft de Tweede Kamer een probleem. De Commissie heeft de overtuiging dat hier de kost voor de baat uitgaat. De investeringen die de Tweede Kamer moet doen om de kwaliteit van haar werk te verbeteren, vallen in het niet bij de tientallen miljoenen euro die de besluitvorming over grote infrastructuurprojecten in de huidige situatie de staat kost. Voorts zijn veranderingen in wet- en regelgeving onvermijdelijk. Dat lijkt technisch, maar is dat geenszins. De voorstellen die de Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten doet, zijn allemaal voorstellen die de Tweede Kamer zelfstandig kan doorvoeren. Anders gezegd: als de Tweede Kamer dat zou willen, kan zij zelf haar positie ingrijpend verbeteren. De Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten schroomt niet de Tweede Kamer te vragen in deze haar verantwoordelijkheid ten volle te nemen. Het hoofdrapport, dat voor u ligt, bestaat uit drie delen. In deel I is de analyse opgenomen van de knelpunten, die verhinderen dat de Tweede Kamer haar rol op het gebied van politieke controle en sturing op een effectieve manier kan vervullen. In deel II wordt het toetsingskader gepresenteerd, dat de commissie heeft ontwikkeld. Daarnaast formuleert de commissie voorwaarden voor verbetering van de politieke sturing en controle, die boven het toetsingskader, dat hoofdzakelijk gericht is op infrastructuurprojecten, uitstijgen. In deel III doet de commissie concrete, direct door de Tweede Kamer toepasbare voorstellen in de vorm van een protocol, een wetsvoorstel, een amendement en een motie. De Tweede Kamer kan hiermee zelf het initiatief in handen nemen en actief bijdragen aan de oplossing van de gesignaleerde problemen. Met dit rapport hoopt de Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten een bijdrage te leveren aan het debat over de wijze waarop politieke sturing en politieke controle in relatie tot grote projecten kunnen worden verbeterd. Het geeft het parlement de plaats in het besluitvormingsproces die het behoort te hebben, als het gaat om grote projecten die bepalend zijn voor de (her)inrichting van ons land. (Author/publisher)
Abstract