Een van de oudste vraagstukken in de literatuur over beleidsevaluatie is de vraag hoe de benutting ervan kan worden vergroot. Traditioneel wordt de oplossing vaak gezocht in verbetering van de kwaliteit (nauwkeurigheid, betrouwbaarheid, onafhankelijkheid) van het onderzoek of de manier waarop het onderzoek gedaan wordt (responsiever, meer betrokkenheid van belanghebbenden). Dit zijn zonder meer zeer waardevolle aspecten waarmee de aanbodzijde van evaluaties kan worden verbeterd. Het probleem is echter dat de vraagkant relatief onderbelicht blijft. Hierbij blijft het psychologische inzicht dat mensen meer leren van positieve feedback en succes dan van negatieve rapporten en mislukkingen vaak buiten beschouwing.
In dit artikel staan we stil bij de vraag of een meer positieve vorm van beleidsevaluatie kan bijdragen aan een effectievere leer- en verantwoordingscyclus. Kan het leggen van meer nadruk op wat werkt - op succes - helpen om effectieve en efficiënte beleidsprogramma’s te identificeren, te behouden en verder te verbeteren? We gaan in op de vraag wat daarvoor geëvalueerd zou moeten worden om dat te bereiken en hoe een dergelijke evaluatie het beste kan plaatsvinden. Ook behandelen we de noodzakelijke voorwaarden voor een dergelijke evaluatie-aanpak, waaronder de beschikbaarheid van doelstellingen en prestatie-indicatoren. Aan de hand van theorie en internationale praktijkvoorbeelden schetst het artikel hoe deze focus op de positieve elementen van beleid en/of uitvoering kan bijdragen aan de vraag naar, discussie over en benutting van evaluaties.
One of the classic issues in literature on policy evaluation is that of utilization: how can we make sure the results of evaluative inquiry are used more and better? Traditionally, the answer to this question is often searched in improvement of evaluation quality (accuracy, reliability, independence of the researcher) or evaluation processes (more interaction and responsiveness). Although these are and remain crucial elements for any evaluation, the focus remains on the supply side of evaluation. The psychological insight that people tend to learn more from positive feedback and success is not taken into account.
In this article, we ask whether and how a more positive form of evaluation may contribute to a more effective cycle of learning and accountability. What if - instead of failure, compliance, and accountability - the main focus of monitoring and evaluative inquiry would be to identify and foster achievements that were successful and effective? How would such a positive approach look like and how can it help the actual utilization and usefulness of evaluation? On the basis of theory and international case studies the article describes how focusing on the positive elements of policy and/or implementation may contribute to the demand for and utilization of evaluations.
