In deze nota wordt een overzicht gegeven van factoren die de snelheidskeuze van bestuurders kunnen beïnvloeden en van de motieven die een rol spelen in de manier waarop bestuurders met deze factoren omgaan. De factoren die de snelheidskeuze beïnvloeden, worden onderverdeeld in drie categorieën: weg en voertuig, verkeer en omgeving, en factoren gerelateerd aan de bestuurder. De manier waarop bestuurders met deze factoren omgaan, wordt bepaald door de achterliggende motieven van die bestuurders voor hun snelheidsgedrag. Op basis van motieven worden drie gedragsklassen onderscheiden: beredeneerd of gepland gedrag, impulsief of emotioneel gedrag, en gewoontegedrag. Snelheidsgedrag wordt vanuit deze drie klassen bestudeerd. Intentioneel snelheidsgedrag wordt vaak beschreven aan de hand van de Theory of Planned Behaviour. We geven een overzicht van de componenten van deze theorie die in onderzoek reeds in verband werden gebracht met snelheid: attitudes, subjectieve norm, gepercipieerde controle, gevoelens, morele normen en persoonlijke identiteit. Ook de ideeën die aan de basis liggen van deze componenten krijgen aandacht. Tot slot wordt ingegaan op persoonlijkheidskenmerken die intenties tot snelheidsgedrag kunnen beïnvloeden. Sociaal afwijkend gedrag en sensatie zoeken worden in dit verband genoemd. Te snel rijden is vaak geen bewust gedrag, maar veeleer het gevolg van gewoonte. We beschrijven mogelijke werkingsmechanismen van gewoonten en we bekijken hoe slechte gewoonten kunnen omgebogen worden tot gewenst gedrag. Impulsief snelheidsgedrag ten slotte wordt bekeken met als uitgangspunt kortdurende emoties enerzijds en langer durende emotionele toestanden anderzijds. Op dit laatste punt komt impulsief snelheidsgedrag overeen met de invloed van gevoelens op intentioneel snelheidsgedrag, die eerder beschreven werd. In alle drie de gedragsklassen kunnen aanknopingspunten gevonden worden voor maatregelen om te snel rijden tegen te gaan. (Author/publisher)
Abstract