Toekomstbeelden en Europese trends op het gebied van verkeer en vervoer met gevolgen voor de verkeersveiligheid

Een verkenning
Author(s)
Eenink, R.G.; Vlakveld, W.P.
Year

Wat op het terrein van de verkeersveiligheid gebeurt wordt beïnvloed door wat er buiten het terrein van de verkeersveiligheid gebeurt. Hoe wij ons verplaatsen zal onder invloed van onder andere technologische ont­wikkelingen, demografische ontwikkelingen, economische ontwikkelingen, culturele ontwikkelingen en klimatologische ontwikkelingen, steeds veranderen. Daarnaast wordt veel Nederlandse verkeersveiligheid ‘geïmporteerd’. Dat geldt bijvoorbeeld voor vrijwel alle verbeteringen in de veiligheid van auto’s, die immers doorgaans in het buitenland worden ontworpen en gemaakt. Het doel van het literatuur­onderzoek waarvan dit rapport verslag doet, was om de invloed van internationale ontwikkelingen en verwachte ontwikkelingen, met name die in Europa, in kaart te brengen. Wat is de invloed van (verwachte) ontwikkelingen buiten het verkeer en vervoer op dat verkeer en vervoer en welke gevolgen hebben deze voor de verkeersveiligheid? En welke ontwikkelingen op het gebied van kennis, regelgeving en beleid omtrent verkeer en vervoer zijn er in Europa gaande en welke gevolgen hebben die voor de verkeersveiligheid en het verkeersveiligheidsbeleid, met name in Nederland?

Uit toekomstverkenningen die in Nederland en in Europa zijn uitgevoerd, kan worden geconcludeerd dat men vrij unaniem van mening is dat Europa zal vergrijzen, de verstedelijking zal doorzetten, de informatie- en communicatie­technologie zich zal blijven ontwikkelen en het klimaat zal veranderen. Minder overeenstemming bestaat er over veranderingen in lifestyle, globalisering en economische groei.

Verwacht wordt dat – mede door de genoemde algemene trends – het auto­bezit zal afnemen en men meer gebruik van een auto zal maken wanneer men die nodig heeft. Daarbij kan gedacht worden aan een concept als bijvoorbeeld Green Wheels. Er zullen ook meer oudere verkeers­deelnemers komen. Voorts verwacht men dat door verstedelijking er in stedelijke gebieden meer verplaatsingen zullen worden gemaakt met het openbaar vervoer en meer gebruik zal worden gemaakt van tweewielers, al dan niet (elektrisch) gemotoriseerd. Door maatregelen die de uitstoot van CO2 moeten beperken, zullen voertuigen lichter worden. Door de opkomst van hogesnelheidstreinverbindingen in Europa zal zowel het vliegtuig als de auto minder gebruikt gaan worden voor middellange afstanden. Voorts is een van de Europese doelstellingen om het goederenvervoer meer over het spoor en over water te laten plaatsvinden. Dit zou kunnen leiden tot minder goederen­vervoer over de weg. Door de aanleg van zogenoemde corridors door heel Europa, zal het net van autosnelwegen zich uitbreiden.  

Alle genoemde trends op het gebied van verkeer en vervoer hebben gevolgen voor de verkeersveiligheid. Die ontwikkelingen zijn deels gunstig (bijvoorbeeld meer gebruik van het openbaar vervoer) en deels ongunstig (bijvoorbeeld meer oudere verkeersdeelnemers) voor de verkeersveiligheid.

Wat betreft de technologische ontwikkelingen verwacht men dat de rijtaak drastisch zal veranderen door met name ontwikkelingen in de informatie- en communicatietechnologie. Van systemen die de bestuurder informeren (bijvoorbeeld apparatuur die waarschuwt wanneer de bestuurder vermoeid is of die waarschuwt dat voertuigen op botskoers naderen), zal er geleidelijk aan steeds meer apparatuur komen die taken van de bestuurder overneemt, zoals bijvoorbeeld remmen wanneer men een voetganger dreigt aan te rijden. De verwachting is dat men uiteindelijk alleen nog maar de auto hoeft in te stappen en zijn bestemming op te geven, waarna men volautomatisch door de auto naar zijn bestemming wordt gereden, zonder tussenkomst van menselijke handelingen. Het is opvallend dat in toekomstscenario’s voor voertuigtechnologie, relatief weinig aandacht wordt geschonken aan hoe automobilisten daarmee om zullen gaan.

Ten slotte heeft de Europese Commissie op het gebied van verkeers­veiligheid zelf ook een doelstelling en een idee hoe men deze wil bereiken. De doelstelling voor de Europese Unie is dat in 2020 het aantal verkeers­slachtoffers (doden en ernstig gewonde verkeersdeelnemers) de helft is van dat aantal in 2010. Dit doel moet vooral bereikt worden door maatregelen op nationaal niveau. De Europese Commissie wil lidstaten daarbij helpen door zogenoemde ‘best practices’ te blijven opstellen. Voorts denkt de Europese Commissie veiligheidswinst te kunnen boeken door de aanscherping van de eisen aan de rijopleiding en het rijexamen. Gelet op de geringe veiligheids­winst die in het verleden is geboekt door kwaliteits­verbetering van de rijopleiding, is het echter de vraag of met aanscherping van de eisen op Europees niveau wel veel veiligheidswinst te boeken is.

Aanbevolen wordt dat onderzoekers op het gebied van verkeersveiligheid zich rekenschap geven van ontwikkelingen die er buiten de kaders van hun vakgebied gaande zijn en nagaan wat de consequenties van die ontwikkelingen kunnen zijn voor de verkeersveiligheid. Dit rapport is op te vatten als een eerste aanzet tot beide aanbevelingen.
Voorts wordt aanbevolen om toekomstverkenningen kritisch te bezien en een scheiding te maken tussen toekomstscenario’s gebaseerd op problemen die op ons afkomen zoals vergrijzing, verstedelijking en klimaat­verandering en de technologische toekomstbeelden. In het verleden gemaakte voorspellingen louter op basis van de verwachte technologische vooruitgang, blijken vaak niet uit te komen. Een belangrijke reden daarvoor is dat bij technologische ‘utopieën’ vaak niet goed rekening wordt gehouden met wat mensen willen en hoe mensen zich aanpassen. Hiermee is niet gezegd dat er geen rekening moet worden gehouden met ontwikkelingen op technisch gebied, maar wel dat voorzichtigheid is geboden bij voor­spellingen. Een voorbeeld van een dergelijke voorspelling is dat over dertig jaar de rijtaak volledig geautomatiseerd zou zijn. De vraag die men zich daarbij moet stellen is of mensen dat wel willen.

Future perspectives and European trends in traffic and transport and the consequences for road safety; An outlook

The developments in the field of road safety are influenced by developments within transportation and within other fields. Examples are technological developments, demographic trends, economic developments, cultural developments and climate change. In addition, much of road safety in the Netherlands is ‘imported’. This is for instance the case for nearly all car safety improvements, which are generally designed and manufactured in other countries. The purpose of the literature study presented in this report is to make a survey of the influence of international developments and expected developments, especially those in Europe. What is the influence of (expected) developments outside the field of traffic and transport and how will they affect road safety? And what are the developments in Europe concerning knowledge, regulation, and policy regarding traffic and what effects will they have on road safety and road safety policy, particularly in the Netherlands?

Outlooks for the future that were made in the Netherlands and in Europe indicate the unanimous opinion that Europe will continue to age, urbanization will continue, information and communication technology will continue to develop and climate will change. There is more disagreement about changes in lifestyle, globalization and economic growth.

Also based on the general trends mentioned above, expectations are that car ownership will decrease and the trend will be towards car rental when it is necessary. This is illustrated by a concept such as for example Green Wheels. The number of senior road users will increase. Furthermore, it is to be expected that as a result of urbanization more trips will be made by public transport and by two-wheelers and (electrically) powered two-wheelers. Measures taken to reduce CO2 emissions will result in lighter vehicles. The emergence of high-speed train connections in Europe will lead to a decline in the use of plane as well as car for medium distances. Furthermore, one of the European objectives is to bring about a shift towards freight transport by rail and over water. This could result in a decrease in road freight transport. The construction throughout Europe of what are known as corridors will result in a larger road network.

All the above trends in the field of traffic and transport have consequences for road safety. Part of the developments is favourable for road safety (e.g. increased use of public transport) and part is not (e.g. more senior road users).

The technological developments, especially those in information and communication technology, are expected to change the driving task dramatically. In addition to systems warning the driver (e.g. equipment that gives a warning signal when the driver is tired, or warns when vehicles are approaching on collision course), more and more devices will be introduced that take over driver tasks, like braking to prevent colliding with a pedestrian. It is to be expected that one day we will just have to get into the car and enter the destination, after which the vehicle will automatically drive us to our destination, without any further human interference. It is remarkable to see that the vehicle technology scenarios for the future pay relatively little attention to how drivers will cope with this.

Finally, the European Commission has set its own road safety target and has an idea how to reach it. The European Union target is that in 2020 the number of road traffic casualties (fatalities and serious road injuries) will be half the 2010 number. The most important way to achieve this target is by taking measures at a national level. The European Commission wishes to aid Member States by continuing to draw up what are called ‘best practices’. Furthermore, the European Commission believes that stricter standards for the driver training and driving test can result in further safety gains. Considering the limited safety gains that resulted from improving the quality of the driver training in the past, it remains to be seen whether tightening of the requirements at European level will indeed have positive results.

It is recommended that researchers in the field of road safety take account of developments that take place outside the boundaries of their field and investigate the possible road safety effects of these developments. The present report can be seen as a first step towards both recommendations.

Furthermore, it is recommended to consider outlooks for the future with a critical mind and to distinguish between scenarios for the future that are based on problems that we are facing like ageing, urbanization, climate changes, and future technological developments. Past predictions solely based on expected technological progress, are often found to be incorrect. An important reason being that technological ‘utopias’ often fail to take account of what people want and how they adapt. This does not mean that we do not have to take technological developments into account, but that we have to be careful with predicting the future. An example of such a prediction is that the driving task will be fully automated in thirty years’ time. The question that one should ask is whether people are open to such a development.

Report number
R-2013-16
Pages
60
Publisher
SWOV, Den Haag

SWOV publication

This is a publication by SWOV, or that SWOV has contributed to.