De gelijktijdige opkomst van innovatieve lichte elektrische voertuigen (LEV’s) en het toenemende belang van fietsen vormen aanleiding voor een meer fundamentele discussie over hoe we de verkeersveiligheid in de bebouwde kom en op fietspaden willen borgen en verbeteren. Deze notitie bevat een perspectief om aan die discussie bij te dragen. Het perspectief is gebaseerd op Duurzaam Veilig Wegverkeer en kent twee premissen:
- De toelating van innovatieve LEV’s moet bijdragen aan het realiseren van maatschappelijke doelen, waaronder in elk geval verkeersveiligheid.
Beleidsmakers en belangengroepen in binnen- en buitenland zien de noodzaak om het mobiliteitsbeleid niet alleen te richten op bereikbaarheid, recreatie, betaalbaarheid en verkeersveiligheid, maar óók op duurzaamheid, gezondheid, inclusiviteit en omgevingskwaliteit. Uitgangspunt is dat innovatieve LEV’s tot het wegverkeer kunnen worden toegelaten als de maatschappelijke baten daarvan per saldo groter zijn dan de kosten én het wegverkeer in elk geval veiliger wordt. Het kan daarbij nodig zijn om speciale eisen te stellen aan het gebruik van LEV’s, zoals het gebruik op veilige routes (bijvoorbeeld door het ‘gesloten verklaren’ van wegen met een limiet van meer dan 30 km/uur), een minimumleeftijd en een rijbewijs. - Fietspaden zijn primair bedoeld voor de veiligheid van fietsers.
De veiligheid van fietsers, met inbegrip van oudere fietsers en kinderen, is bepalend voor zowel de inrichting van fietspaden als voor de voertuigen die erop worden toegestaan. Alleen voertuigen die qua omvang, gewicht, snelheid en functie vergelijkbaar zijn met reguliere fietsen kunnen veilig op fietspaden rijden. Daarbij wordt de maximumsnelheid van een voertuig op het fietspad niet aan de berijder en (dus) aan verkeershandhaving overgelaten, maar is deze technisch gebonden aan het voertuig.
Behalve deze twee ‘ankerpunten’ bevat deze notitie een aantal handvatten voor het maken van een praktische afweging van de voor- en nadelen van nieuw toe te laten LEV’s, mede in relatie tot (a) hun plaats op de weg en (b) de gevolgen van de toelating voor de veiligheid van fietsers op fietspaden. Voor de duidelijkheid: de uitgangspunten gelden voor nieuw toe te laten voertuigen, niet voor al eerder toegelaten voertuigen zoals de scootmobiel.
De toelating van innovatieve LEV’s tot het wegverkeer kan eraan bijdragen om maatschappelijke doelen te helpen realiseren, maar kan deze doelen ook in de weg staan. Daarbij geldt dat het huidige verkeerssysteem beperkingen kent. Eén ding is duidelijk: er zullen keuzes gemaakt moeten worden over (1) welke nieuwe voertuigen waar en onder welke voorwaarden kunnen worden toegelaten en (2) welke stedelijke mobiliteit we in de toekomst willen faciliteren. Niet alles kan.
