De keuze van de verhardingssoort is van grote invloed op het comfort voor fietsers. Wie wel eens fietst – en anno 2002 geldt nog steeds: wie doet dat niet? – weet uit ervaring dat open verhardingen of elementenverhardingen, zoals tegels en straatstenen, meer trillingshinder veroorzaken dan gesloten verhardingen, zoals asfalt en beton3. Dit is objectief meetbaar. Fietsers vinden gesloten verhardingen dan ook prettiger en comfortabeler. Maar er is meer dan comfort. Bij aanzienlijke groepen fietsers veroorzaken de trillingen zelfs pijn, bijvoorbeeld in de handen, rug of andere lichaamsdelen. Denk aan reumapatiënten, herniapatiënten, mensen met prostaatklachten en zwangere vrouwen. Niet onbelangrijk is daarnaast dat trillingen energie kosten. Energie die fietsers liever gebruiken om vooruit te komen. Bij de keuze van de verharding heeft de wegontwerper/-beheerder echter behalve met de voorkeur van de gebruiker, ook met tal van andere aspecten te maken. Een belangrijke rol spelen natuurlijk de kosten van aanleg, beheer en onderhoud. Van invloed hierop zijn onder andere de draagkracht en zettingsgevoeligheid van de ondergrond en de belasting door het verkeer. Bij het verkeer op fietspaden moet niet alleen met fietsers worden gerekend, maar ook met onderhoudsvoertuigen voor gladheidsbestrijding en weg-, groen- of slootbeheer, (oneigenlijk) gebruik door bijvoorbeeld hulpdiensten, kruisend zwaar verkeer bij inritten, enzovoorts. Verder moet de verhardingskeuze passen binnen het beleid inzake ‘Duurzaam Veilig’, ‘Duurzaam Bouwen’ en dergelijke. Bovendien moet de wegontwerper/-beheerder rekening houden met de kans op schade door boomwortels en met de ondergrondse infrastructuur, zoals riolering, kabels en leidingen. Tenslotte spelen ook esthetische aspecten een rol bij de verhardingskeuze, bijvoorbeeld in historische kernen. Er komt dus heel wat kijken bij de keuze van verhardingen voor fietsverbindingen. De vele factoren die een rol spelen kunnen leiden tot een beleid als (bijvoorbeeld): ‘In principe asfalt vanwege het fietscomfort, maar elementen bij bomen (vanwege de beluchting van de wortels) en in geval van kabels en leidingen onder de fietsverbinding. En mooie keitjes in de binnenstad.’ Zo’n beleid is soms wel wat kort door de bocht. Het kan betekenen dat, onder vergelijkbare omstandigheden, de ene gemeente asfalt toepast en de andere gemeente tegels. Dit zou erop kunnen duiden dat vaker dan nu voor asfalt kan worden gekozen. Instanties die bij fietsbeleid zijn betrokken, zoals het Fietsberaad en de Fietsersbond, hebben de indruk dat een keuze voor een vlakke, comfortabele verharding soms wordt geblokkeerd door (oneigenlijk of overdreven gebruik van) argumenten als ‘schade door boomwortels’ en ‘bereikbaarheid van kabels en leidingen’. Vooral in geval van kabels en leidingen wordt nogal eens beweerd dat een gesloten verharding technisch niet kan of juridisch onmogelijk is, terwijl er geen sprake is van een werkelijke onmogelijkheid, maar slechts van financiële of organisatorische problemen. Deze indrukken vormden voor het Fietsberaad aanleiding voor het uitvoeren van onderzoek. Om de feiten boven tafel te halen. (Author/publisher)
Abstract