Verkeersveiligheidsvergelijker 2018-2024

De Verkeersveiligheidsvergelijker is in 2017/18 door SWOV, Fietsersbond en Veilig Verkeer Nederland (VVN) opgezet als een website met verkeersveiligheidsdata voor gemeenten en provincies. Daarbij stonden ons drie doelen voor ogen:

1. cijfers over verkeersveiligheid voor decentrale overheden op één plaats bij elkaar brengen en gemakkelijk vindbaar maken;
2. decentrale overheden en anderen (pers, burgers, onderzoekers, adviesbureaus, studenten) de mogelijkheid geven om gemeenten en provincies met elkaar te vergelijken;
3. het gebrek aan data over verkeersveiligheid voor decentrale overheden onder de aandacht brengen, vooral op het gebied van risico-indicatoren.

Data die in de Verkeersveiligheidsvergelijker beschikbaar zijn, zijn cijfers over verkeersdoden (uit het Bestand geRegistreerde Ongevallen Nederland, BRON), de staat van de fietsinfrastructuur (Fietsersbond) en meldingen over verkeersveiligheid door burgers (Participatiepunt van VVN).  

SWOV, Fietsersbond en VVN hebben besloten de Verkeersveiligheidsvergelijker niet meer te updaten en de website in 2024 op te heffen. In dit rapport beschrijven we hoe we tot deze keuze zijn gekomen. Het besluit is genomen naar aanleiding van nieuwe ontwikkelingen rondom (de beschikbaarheid van) verkeersveiligheidsdata voor decentrale overheden, en na gesprekken tussen de drie organisaties waarin de volgende vraag centraal stond:

Welke toegevoegde waarde heeft de Verkeersveiligheidsvergelijker in de toekomst en welke vorm past daarbij?

Dit rapport doet verslag van de verschillende stappen die in deze afsluitende fase zijn ondernomen. Naast een korte historie van de Verkeersveiligheidsvergelijker, zijn de lopende ontwikkelingen rondom decentrale verkeersveiligheidsdata in kaart gebracht. Ook is geïnventariseerd of er andere, voor decentrale overheden relevante databronnen zijn die ontsloten kunnen worden via de Verkeersveiligheidsvergelijker. Daarnaast zijn de gebruikscijfers van de Verkeersveiligheids­vergelijker op een rijtje gezet. Tot slot zijn gesprekken gevoerd met meerdere partijen binnen de doelgroep (Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG, Interprovinciaal Overleg IPO, Taskforce Verkeersveiligheidsdata, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Kennisnetwerk SPV) en met collega’s van VVN, de Fietsersbond en SWOV.

We kunnen concluderen dat de Verkeersveiligheidsvergelijker de afgelopen jaren de aandacht heeft gevestigd op verkeersveiligheidsdata die voor decentrale overheden beschikbaar zijn én op het ontbreken van cruciale data over risico-indicatoren op decentraal niveau.

De partijen met wie gesprekken zijn gevoerd, gaven aan dat met name de gegevens over verkeersdoden, en ook die over de fietsinfrastructuur worden gewaardeerd. Gegevens uit het Participatiepunt worden nuttig gevonden, maar zijn vanwege hun aard lastig onderling te vergelijken. Vooral het feit dat de informatie in ‘hapklare brokken’ wordt aangeleverd, wordt gewaardeerd. De data zijn klaar voor gebruik en gemeenten hoeven weinig of geen keuzen te maken. Bovendien helpt de Verkeersveiligheidsvergelijker de gemeenten om de data te interpreteren.

Ondanks bovengenoemde waardering, is het aantal keren dat de Verkeersveiligheidsvergelijker is bezocht, afgenomen van ruim 7.000 in het jaar van ingebruikname (2018) tot minder dan 1.500 in 2022, met een onverwachte (en onverklaarde) opleving van ongeveer 2.700 sessies in 2023. Het landschap van verkeersveiligheidsdata voor decentrale overheden ziet er op dit moment dan ook structureel anders uit dan in 2017, toen de site ontwikkeld werd. Er zijn veel ontwikkelingen gaande om meer data te genereren voor decentrale overheden, ook voor risico-indicatoren. Het onderwerp ‘decentrale verkeersveiligheidsdata’ staat inmiddels ferm op de agenda en als het gaat om het (blijven) stimuleren van dit soort data, kan het stokje worden overgenomen door andere organisaties en platforms.

Verder is er behoefte aan het samenvoegen van websites en databronnen op plaatsen waar decentrale overheden de data gemakkelijk kunnen vinden. Een aparte site voor een klein aantal databronnen zoals de Verkeersveiligheidsvergelijker, draagt daar niet aan bij. Er bestaan (binnenkort) websites waar de databronnen van de Verkeersveiligheidsvergelijker goed in kunnen passen, zoals de in ontwikkeling zijnde SPI-monitor[1] van het Kennisnetwerk SPV.

SWOV, Fietsersbond en VVN trekken op basis van het bovenstaande de volgende conclusies:

• De Verkeersveiligheidsvergelijker heeft in de toekomst niet voldoende toegevoegde waarde meer. Vanaf 2022 is daarom de Verkeersveiligheidsvergelijker niet meer geüpdatet.
• De Verkeersveiligheidsvergelijker zal in de tweede helft van 2024 offline worden gehaald. De verwachting is dat de data van de Fietsersbond eind 2024 via de Taskforce Verkeersveiligheidsdata beschikbaar komen.
• Data over verkeersdoden per gemeente hebben – ondanks de grote behoefte daaraan – op dit moment nog geen plaats binnen een centrale, openbare website.

Het rapport besluit met een aantal concrete aanbevelingen voor de inhoud en de vormgeving van websites met verkeersveiligheidsdata voor decentrale overheden, zoals de in ontwikkeling zijnde SPI-monitor van het Kennisnetwerk SPV of de SWOV-website. Het tonen van kant-en-klare data – zonder veel keuzen vooraf en interpretaties achteraf – is bijvoorbeeld een daarvan; dit heeft voor bezoekers van de Verkeersveiligheidsvergelijker goed gewerkt.