n Nederland vindt al geruime tijd een discussie plaats over de toekomst van het openbaar vervoer, waarbij dikwijls naar Vlaanderen wordt gekeken. De laatste jaren is er daar sprake van een sterke toename in het gebruik van het ov en een afname in de groei van het autogebruik. De succesfactoren die daartoe geleid hebben lijken op dit moment een combinatie van: helder en eenduidig beleid op alle overheidsniveaus; consequente uitvoering van dit beleid en gerichte, uitgebreide marketing; sterke vergroting van het aanbod; lage tarieven en voor grote groepen daarop nog extra kortingen, o.a. betaald door werkgevers en gemeenten; hoge mate van overheidsbijdrage. De discussie en de daarin gebruikte argumenten zijn echter niet altijd even helder. Een grondige benchmark leverde op dat het succes van Vlaanderen wat betreft de groei van het ov-gebruik enigszins is te relativeren indien we de vergelijking trekken met Nederland. Het blijkt dat Vlaanderen 10 jaar geleden een veel lager ov-aanbod en ov-gebruik had dan Nederland. Door de grote inhaalslag die Vlaanderen heeft gemaakt, ligt zowel het aanbod als het gebruik per inwoner in Vlaanderen en Nederland nu op ongeveer hetzelfde niveau. Ook de rem op de groei van het autogebruik in Vlaanderen moet worden bezien in de context van een (nog steeds) hoger autogebruik in Vlaanderen dan in Nederland. In Vlaanderen is er echter ontegenzeggelijk sprake van een afname in de groei van het autogebruik en van een doorgaande groei van het ov-gebruik, terwijl dit in Nederland niet is te constateren. In Vlaanderen zit de laatste jaren schwung in het ov. In Nederland is de uitdaging om eveneens een dergelijke beweging in gang te zetten. Een eerste aanzet daartoe is gegeven met de kabinetsreactie op de initiatiefnota van Dijksma over ‘gratis’ ov en het vervolgtraject dat daaraan gekoppeld is. Vanaf september dit jaar start een aantal experimenten met ‘gratis’ ov op congestiegevoelige trajecten met als doel daar een modal-splitverschuiving te realiseren van auto naar ov. De uitdaging bij deze experimenten zal zijn de lessen uit Vlaanderen op correcte wijze te vertalen naar de Nederlandse situatie. Eén belangrijke les is ‘verkoop’ het ov, liefst als één systeem. Indien de ov-sector de handen ineen weet te slaan en er in gezamenlijkheid in slaagt om het ov te promoten en te verkopen als een goed alternatief voor andere vervoerwijzen, biedt dit goede kansen om klanten te winnen én te houden. Daarnaast is het belangrijk te zoeken naar (financiële) partners en met hen een win-winsituatie te creëren. Zo hebben werkgevers, decentrale overheden en vervoerders veelal gemeenschappelijke belangen met betrekking tot de mobiliteit van werknemers. (Author/publisher)
Abstract