Shared Space is de naam van een nieuwe benadering voor de inrichting van de openbare ruimte (weg en nabije omgeving), welke is bedacht en uitgedragen door de verkeerskundige de heer Monderman, verbonden aan het Keuning Instituut te Groningen. Deze benadering gaat uit van de multifunctionaliteit van de openbare ruimte. Hierbij wordt gestreefd naar een inrichting van de openbare ruimte, waarbij verkeersfuncties, verblijfsfuncties en alle andere ruimtelijke functies in balans zijn. Shared Space streeft ernaar het verblijfskarakter te versterken door verkeer en infrastructuur in te bedden in het ruimtelijke ontwerp van een plek, aangepast aan de lokale en regionale context. Het samenbrengen van het verkeer met andere vormen van menselijke activiteit vormt daarbij de basis van het concept. In Shared Space delen alle weggebruikers dezelfde ruimte op voet van gelijkheid, waarbij het verkeer wordt geregeld door middel van (oog)contact tussen de verkeersdeelnemers. Daarbij wordt ingespeeld op de risicoperceptie van de verkeersdeelnemer. Door het bewust invoeren van risico wordt het attentieniveau van de verkeersdeelnemers verhoogd. Dit wordt bereikt door het ontnemen van sturende elementen uit de verkeersomgeving. De automobilist wordt hierdoor als actievere verkeersdeelnemer betrokken bij de omgeving. Uit toepassingen van Shared Space blijkt dat deze grotere betrokkenheid met de omgeving leidt tot aanpassing van het verkeersgedrag en een verhoogde objectieve verkeersveiligheid als gevolg heeft. Hoewel ongevalgegevens hebben uitgewezen dat Shared Space wordt gekenmerkt door een verhoogde objectieve verkeersveiligheid is er weinig bekend over de wijze waarop voorrangssituaties door de betrokkenen worden afgewikkeld. Het verkrijgen van inzicht in de wijze waarop de nieuwe benadering voor de inrichting van de openbare ruimte het verkeersgedrag beïnvloedt lijkt daardoor per definitie interessant. Een verbeterd inzicht in het gedrag van de verkeersdeelnemers in Shared Space kan slechts worden verkregen door nader onderzoek uit te voeren naar het verloop van voorrangssituaties. Aangezien Shared Space een nieuwe benadering is voor de inrichting van de openbare ruimte, kan nog veel kennis en inzicht worden verkregen in de wijze waarop het verkeersgedrag wordt beïnvloed door toepassing van het concept. In opdracht van ingenieursbureau Oranjewoud en in samenwerking met de provincie Fryslân, de gemeente Smallingerland en het Keuning Instituut is een studie verricht naar het gedrag in voorrangssituaties in Shared Space. Deze studie vormt onderdeel van het afstudeerproject in het kader van de opleiding Verkeerskunde aan de Chr. Hogeschool Windesheim te Zwolle. In dit afstudeerproject wordt een antwoord gezocht op de volgende vraag: "Hoe reageren verkeersdeelnemers ten tijde van een ontmoeting op een geregeld en een Shared Space kruispunt?" Uit de hoofdvraag zijn de volgende subvragen geformuleerd: • in hoeverre kennen voorrangssituaties tussen verkeersdeelnemers onderling een wettelijk verloop? • wordt de afloop van een ontmoeting bepaald door hiërarchie? • in hoeverre is de uitgangsconfiguratie bepalend voor de uitkomst van een ontmoeting? • leidt Shared Space al dan niet tot meer conflicten in vergelijking met een geregeld kruispunt? • zijn verkeersintensiteiten mede bepalend voor het verloop van een ontmoeting? De begrippen: "ontmoeting" en "conflict", vormen in dit onderzoek uitgangspunten voor nadere operationalisatie. In dit onderzoek worden de variabelen die het verloop van een ontmoeting bepalen en de reacties van verkeersdeelnemers nader gedefinieerd. Het onderzoek richt zich daarbij op de volgende groep observeerbare verkeersdeelnemers: automobilisten, fietsers en voetgangers. (Author/publisher)
Abstract