Wat is het nut van gevaarherkenning als onderdeel van de rijopleiding en het rijexamen?

Antwoord

Indien automobilisten potentiële gevaren beter kunnen herkennen en voorspellen, zal dat leiden tot minder ongevallen [3]. Zo blijkt de prestatie op een gevaarherkenningstest een goede voorspeller van het ongevalsrisico van beginnende bestuurders. In de staat Queensland (Australië) moet als onderdeel van de graduated driving licence een aparte gevaarherkenningstest afgelegd worden. Als je daarvoor slaagt, mag je zonder restricties rijden. Als je ervoor zakt, moet je nog een jaar langer met restricties rijden (niet met leeftijdsgenoten in de auto, niet in het donker rijden). Ondanks die restricties, is het ongevalsrisico in dat jaar 25% hoger voor degenen die gezakt zijn voor de gevaarherkenningstest, dan voor degenen die zijn geslaagd [17].

Gevaarherkenning kan omschreven worden als het tijdig detecteren en herkennen van verkeersituaties die potentieel gevaarlijk zijn. Gevaarherkenning betekent ook dat iemand kan voorspellen hoe een verkeerssituatie zich verder ontwikkelt, kan inschatten of dit mogelijk gevaar gaat opleveren, en actie onderneemt om te zorgen dat dit gevaar niet uitmondt in een ongeval [20]. Gevaarherkenning is te leren [21]. Vaak gebeurt dat met interactieve trainingen op een laptop of tablet. Recentelijk zijn er ook gevaarherkenningstrainingen ontwikkeld waarbij gebruikgemaakt wordt van een virtual-realitybril [22]. Ook op een rijsimulator kan goed gevaarherkenning getraind worden [23].

Er is aangetoond dat gevaarherkenningstrainingen met name het kijkgedrag blijvend verbeteren [21]. Voorbeelden van dit soort trainingen zijn de Queensland Transport Hazard Perception Test (QT-HPT), diverse varianten van de Risk Awareness and Perception Training (RAPT) en Act and Anticipate Hazard Perception Training (AAHPT). De RAPT is het meest uitvoerig getest. Uit een recente grootschalige randomized controlled trial (RCT) in de Verenigde Staten blijkt dat in het eerste jaar van het zelfstandig mogen rijden, het ongevalsrisico van jonge mannen door het volgen van de RAPT significant was afgenomen, maar van jonge vrouwen niet [24]. Dat de RAPT geen significant effect had bij jonge vrouwen komt mogelijk omdat hun ongevalsrisico direct na het rijbewijsbezit aanmerkelijk lager is dan van jonge mannen. De RAPT kan daardoor minder hebben toegevoegd.

Onderdeel van factsheet

Rijopleiding en -examen

In Nederland moet je een theorie- en praktijkexamen afleggen voor het behalen van het rijbewijs B, het rijbewijs voor het besturen van een… Meer

Deze factsheet gebruiken?