Elke samenleving die streeft naar duurzaamheid, zal zich rekenschap moeten geven van de manier waarop zij haar omgeving exploiteert, ofwel het milieu gebruikt. Ook hoogtechnologische samenlevingen als de onze, die zich met techniek hebben gewapend tegen de onaangename grillen van de natuur (zoals kou, regen en onvoorspelbare beschikbaarheid van voedsel), blijven afhankelijk van wat de natuurlijke omgeving of het milieu kan bieden. Ze hebben grondstoffen en energiebronnen nodig die ze aan hun omgeving onttrekken en brengen afvalstoffen voort die ze aan het milieu teruggeven in de hoop dat natuurlijke processen ze absorberen, onschadelijk maken of omvormen zodat ze opnieuw gebruikt kunnen worden. Duurzame ontwikkeling gaat onder andere over de zoektocht naar een verstandig gebruik van het milieu; een gebruik dat langdurig kan worden volgehouden, dat een balans vindt tussen milieugebruik hier en elders, en tussen milieugebruik nu en later. In deze bijdrage analyseren we de manier waarop de Nederlandse overheid in de afgelopen veertig jaar heeft geprobeerd het milieugebruik van onze samenleving te verduurzamen. Daarmee zijn grote successen behaald, maar er zijn ook mogelijkheden onbenut gebleven. Sinds de hoogtijdagen van het milieubeleid in de jaren negentig is het tempo waarmee de milieudruk werd verminderd, afgenomen (zie hoofdstuk 2) en zijn de ambities gaandeweg naar beneden bijgesteld (zie hoofdstuk 3). In hoofdstuk 4 schetsen we waar maatschappelijke voordelen te behalen zijn door ons milieugebruik verder terug te dringen, voorbij de huidige ambities. De context waarbinnen het milieubeleid werkzaam is, is in de afgelopen veertig jaar ingrijpend veranderd. Burgers zijn mondiger en minder volgzaam geworden. Bedrijven kregen steeds meer te maken met concurrenten uit andere delen van de wereld. En de overheid heeft moeten bezuinigen en had minder geld beschikbaar om milieuverbeteringen te stimuleren. In hoofdstuk 5 geven we een beknopte schets van de betekenis van deze ontwikkelingen en benoemen we enkele ingrediënten die nodig zijn om ook in de toekomst effectief milieubeleid te kunnen voeren. (Author/publisher)
Samenvatting