Dit artikel schetst een overzicht van technische en niet-technische maatregelen die op dit moment in beeld zijn voor reductie van de CO2-emissie door verkeer en bediscussieert beleidsmaatregelen die kunnen worden ingezet om de verschillende betrokken actoren te stimuleren om hun bijdrage te leveren. Zuinige voertuigen en CO2-arme of CO2-neutrale brandstoffen zijn belangrijke technische ingrediënten van de transitie naar duurzaam transport. De CO2-emissie van de verkeerssector kan ook worden verlaagd door “zachte”, niet-technische maatregelen zoals een energiezuinige rijstijl en optimalisatie van de verkeersdoorstroming. Maar deze maatregelen zijn niet voldoende: omdat mobiliteit de komende decennia nog sterk zal groeien, lijkt naast CO2-reductiemaatregelen op voertuigniveau ook economisch beleid voor beheersing van de mobiliteitsgroei onvermijdelijk. De vermijdingskosten van technische maatregelen in de sfeer van verbetering van het voertuigrendement of de toepassing van alternatieve (bio)brandstoffen zijn bij de huidige stand van techniek relatief hoog. Niet-technische maatregelen op het gebied van rijstijl en verkeersdynamiek hebben weliswaar een beperkter reductiepotentieel, maar lagere of soms zelfs negatieve vermijdingskosten. Een belangrijk probleem bij beleid m.b.t. “zachte”, niet-technische maatregelen is de mate waarin de effectiviteit kan worden gemeten. Belangrijke beleidsinstrumenten zijn normstelling op voertuigniveau, prijsbeleid, emissiehandel en voorlichting. Prijsbeleid kan budgetneutraal worden ingezet voor stimulering van zuiniger aankoop- en rijgedrag, maar kan ook gebruikt worden voor beheersing van volumegroei. Emissiehandel in de transportsector kan worden gerealiseerd door opname in het Europese Emission Trading System (EU ETS) of door een gesloten systeem los van het ETS. De hoge vermijdingskosten voor technische maatregelen zullen maken dat opname in het ETS vooral leidt tot CO2-reducties buiten de transportsector. Op deze wijze draagt de gerealiseerde CO2-reductie echter niet direct bij tot de vermindering van de afhankelijkheid van geïmporteerde olie. De resulterende verdiscontering van de prijs van emissierechten in de voertuig- of brandstofkosten stimuleert echter wel de aanschaf van zuinige voertuigen, het spaarzamer gebruik ervan en energiezuinig rijgedrag. Een gesloten handelssysteem voor fossiele emissierechten zou bijvoorbeeld via de brandstofproducenten kunnen worden opgezet. Normstelling op voertuigniveau kan ook worden aangevuld met een gesloten emissiehandelssysteem voor voertuigfabrikanten. Er bestaat geen blauwdruk voor het realiseren van de lange-termijn duurzaamheiddoelen. Transitiebeleid wordt geformuleerd om samen met de markt te zoeken naar kosteneffectieve wegen naar een duurzame toekomst. Zowel korte- als lange-termijn doelen kunnen alleen gehaald worden door effectieve combinaties van verschillende typen maatregelen die inspanningen vergen van alle bij personen- en goederenvervoer betrokken actoren. Overheid, autoindustrie, brandstofproducenten en gebruikers hebben ieder een rol bij de implementatie van deze maatregelen. Teamwerk is vereist. (Author/publisher)
Samenvatting