Het voorliggende rapport vormt de weerslag van een onderzoek omtrent de wenselijkheid van vervroegde voltooiing van rijksweg Al in Twente. Het onderzoek is uitgevoerd door het Economisch en Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit in opdracht van de Stichting Gewestelijk Fonds Algemeen Maatschappelijk Belang Bouwnijverheid Overijssel. In essentie gaat het om de economische betekenis van een vervroegde aanleg van de wegvakken Oldenzaal-west - Oldenzaal-zuid en Oldenzaal-zuid - de Lutte. De genoemde wegvakken zullen volgens de huidige planning van Rijkswaterstaat op zijn vroegst eind 1993 en uiterlijk 199S gereed zijn. Oplevering in 1995 impliceert dat de wegvakken in kwestie 7 jaar later gereedkomen dan de aansluitende Duitse wegvakken en 4 jaar later dan het voorafgaande Nederlandse wegvak Hengelo-oost - Oldenzaal-west. De wederkeer van de economische groei heeft zich in Nederland vooralsnog geconcentreerd in de Randstad. Er is echter ook sprake van uitstraling naar andere regio's en waarschijnlijk neemt deze uitstraling in betekenis toe als gevolg van de aanhoudende groei. De uitstraling vanuit de Randstad richt zich met name op de regio's die gunstig liggen ten opzichte van een Europese afzetmarkt. Onder andere Twente mag zich verheugen in een dergelijke gunstige ligging. Teneinde deze ontwikkelingsmogelijkheden te kunnen benutten zijn goede verbindingen met de afzetgebieden zonder meer een voorwaarde. Voorzover goede verbindingen niet beschikbaar zijn, zullen ze tijdig gerealiseerd moeten worden. Een laag realiseringstempo brengt namelijk het risico met zich mee dat andere regio's in Nederland of elders het potentieel overnemen. De analyse richt zich zowel op de directe (verkeerseconomische) effecten als op de indirecte (doorwerkings)effecten. De directe effecten zijn ingebracht in een kosten-baten analyse. Zowel aan de kosten- als aan de batenzijde zijn een aantal waarderingsvarianten opgenomen. Als referentiesituatie gold de meest optimistische planning van Rijkswaterstaat, dat wil zeggen openstelling begin 1994. De alternatieve faseringen voorzien een gereedkoming eind 1991. In hoofdlijnen kunnen de volgende bevindingen worden geschetst: Elk jaar dat de wegvakken eerder gerealiseerd worden dan volgens de Rijkswaterstaatplanning het geval zou zijn, levert verkeerseconomische baten op van 6 à 7 miljoen gulden. De verkeerseconomische baten omvatten de rijtijdwinst, de kilometerwinst en de verbetering van de verkeersveiligheid. Indien de vervroegde aanleg volledig voorgefinancierd dient te worden, bedragen de rentekosten 7 à 12 miljoen gulden, afhankelijk van het renteniveau en de fasering van de uitgaven. Gezien de betekenis van de weg voor onder andere de Twentse nijverheid liggen er mogelijkheden voor bijdragen aan de vervroegde aanleg uit verschillende regionale stimuleringsfondsen. Hierbij kan gedacht worden aan de E.G., het Rijk en de provincie Overijssel. Dergelijke bijdragen hebben tot gevolg dat expliciete rentelasten (de voornoemde 7 à 12 miljoen) dalen. Na verrekening van een discontovoet van 10 % beweegt het saldo van directe kosten en baten (de netto contante waarde) zich rond de nul. Het resultaat varieert afhankelijk van de gekozen varianten. De netto contante waarde van de indirecte effecten wordt op tenminste enkele miljoenen geschat. In dit bedrag zijn slechts de doorwerking van de verkeerseconomische baten en een vergroting van het winkeltoerisme vanuit de Bondsrepubliek opgenomen. Daarenboven is er uiteraard de positieve invloed op het vestigingsklimaat in Twente. In het bijzonder bij het aan de Al geplande Internationaal Goederencentrum Twente speelt het belang van tijdige realisering van de snelweg. Versnelde aanleg van de Al betekent hoogstwaarschijnlijk ook een hogere inzet van werklozen dan bij de oorspronkelijke planning. De besparing op de uitkeringen bedraagt (ongedisconteerd) naar schatting 0.6 miljoen. Getuige de bevindingen lijkt vervroegde aanleg van de Al vanuit sociaaleconomisch oogpunt verantwoord. (Author/publisher)
Samenvatting