Tendering in public transport can lead to a certain friction. On one hand public transport is in strong need of a more customer-orientated approach, giving the operators more freedom to fulfil market demands. On the other hand the government needs to assure the availability of public transport for anyone. More freedom for operators can lead to a decreased availability for commercially uninteresting groups, while extensive governmental demands decrease the operator’s freedom to tune in to market demands. This dilemma can only be solved by tendering public transport in a functional way. The Dutch province Noord-Holland has chosen to tender by using ‘public transport profiles’. ‘Functional demands’ were formulated on the basis of attraction points (origin and destination areas). Public transport profiles were described for each type of attraction point. Every profile describes the minimum service level that has to be available, the required connections with other areas and attraction points, the maximum walking distance to stops, the service period, the frequencies and intervals. These requirements define a basic service level that is lower than the existing service level, but that is based on identical norms throughout the whole area such as to avoid preferential treatment. The operator is then free to design routes, frequencies, etcetera for as much as the minimum service level is provided. This leads to a network based on (potential) demands, instead of basing it on the current network. In order to prevent the operators from misusing its freedom, it is essential for the government to use the right keys for steering the operator, both during and after the tendering process. (Author/publisher) Nederlands abstract: Bij aanbestedingen in het openbaar vervoer ontstaat een spanningsveld. Enerzijds verlangt de overheid een meer vraaggerichte aanpak, waarbij de vervoerder als marktpartij ruimte krijgt om op de vraag in te spelen, met name op de commercieel interessante dikke lijnen. Anderzijds zal de overheid een minimum aan vervoer, ofwel de sociale functie van het openbaar vervoer willen garanderen. Meer vrijheid voor de vervoerder kan ten koste gaan van de commercieel oninteressante sociale functie, terwijl het uitgebreid voorschrijven van het aanbod de vrijheid van de vervoerder inperkt, wat weer leidt tot een daling van het aantal reizigers en verhoging van de kosten. Dit dilemma vraagt om een functionele aanbestedingssystematiek die recht doet aan de doelen en expertise van beide partijen. Vandaar dat de provincie Noord-Holland heeft gekozen voor OV-profielen, een methodiek waarbij voor verschillende soorten ‘attractiepunten’ (bijvoorbeeld ‘wonen’ en ‘werken’) slechts een minimumaanbod wordt voorgeschreven op basis van een vraaganalyse en een interactief proces. Zo blijft de sociale functie gewaarborgd en ontstaat voor de vervoerder ruimte en budget om in te spelen op de vraag. Immers, het huidige aanbod is niet het uitgangspunt, maar de (potentiële) reizigersvraag. Goede sturingsmechanismen, zowel bij het aanbesteden als tijdens de beheersfase, voorkomen dat de vervoerder zijn vrijheid misbruikt. (Author/publisher)
Samenvatting