Voertuigmassa of (ledig) voertuiggewicht speelt een belangrijke rol bij het verloop - en vooral de afloop - van botsingen. Simpel gezegd is de kans op letsel bij de inzittenden kleiner naarmate het voertuig waar ze in zitten zwaarder is. Bij botsingen van zware met lichtere voertuigen is de kans op letsel bij de lichtere partij echter groter naarmate het massaverschil groter is. Het is daarom van belang om te monitoren of de massa van de voertuigen in het Nederlandse park in de loop van de jaren verandert en in welke richting dat gebeurt. In dit rapport wordt de ontwikkeling van de (ledige) massa van motorvoertuigen in kaart gebracht voor de jaren 1985-2001. Voorts zijn de mogelijke oorzaken van deze ontwikkelingen geanalyseerd, alsmede de verwachte effecten op de verkeersveiligheid. Bij alle onderscheiden voertuigsoorten (personenauto’s, bestelauto’s, vrachtauto’s en trekkers, autobussen en speciale voertuigen) is een gestage toename van de voertuigmassa in de beschouwde periode vastgesteld. Deze bedraagt voor personenauto’s in totaal 12%, voor bestelauto’s 15%, voor vrachtauto’s 27%, voor trekkers 7% en voor autobussen 14%. Bij personenauto’s hebben diverse ontwikkelingen per saldo geleid tot een gemiddelde massatoename, ondanks een steeds verdere toepassing van lichtere materialen. Waarschijnlijk vond massatoename met name plaats binnen bestaande autotypen als gevolg van een verbetering van veiligheid (zowel door regelgeving als op vrijwillige basis), prestatie en comfort. Een ander deel van de massatoename van het park heeft te maken met de invoering van nieuwe en zwaardere modellen auto's. Het is aannemelijk dat een belangrijk deel van de massatoename bij de andere motorvoertuigsoorten dezelfde oorzaken heeft. Aan de verdere groei van de voertuigmassa zal naar verwachting vooralsnog geen einde komen. De toename in ledig gewicht van individuele voertuigtypen en daarmee van de gemiddelde voertuigmassa van het voertuigpark zal voor de verkeersveiligheid zowel positieve als negatieve effecten hebben. Positieve gevolgen hangen samen met het feit dat massa en met name massaverschil in het voordeel werkt van de zwaarste van twee botsende voertuigen. Voorts is aannemelijk dat botsingen tussen twee min of meer even zware voertuigen voor de inzittenden wat beter aflopen door beider massatoename. Ook bij enkelvoudige ongevallen mag bij grotere massa een betere afloop worden verwacht. Negatieve gevolgen mogen worden verwacht voor inzittenden van het lichtere van twee botsende voertuigen omdat de massaverhouding groter dreigt te worden. Een deel van dit nadelige massaeffect zal worden gecompenseerd door de voortschrijdende techniek, waardoor ook lichtere auto's botsveiliger worden. Een minder gunstige ontwikkeling wordt verwacht van de toename van het aantal zogenoemde Sport Utility Vehicles (SUV's), voertuigen die als personenauto en als bestelauto voorkomen. Het zijn relatief zware en stijve voertuigen die zich bij botsingen agressief gedragen tegenover nagenoeg alle andere personenauto's en bestelauto's van vergelijkbare of kleinere massa. Er blijven wensen voor nader onderzoek, zoals een herhaling van het onderzoek naar modelonderscheid binnen bestelauto's. Voorts is een literatuurstudie gericht op een meer kwantitatief verkeersveiligheidseffect van massatoename gewenst. Verder is het interessant de extra grote massatoename bij vrachtauto's nader in kaart te brengen.
The kerb weight of motor vehicles; Developments since 1985 Vehicle mass, or (kerb) motor vehicle weight plays an important role in the course, and especially the outcome, of collisions. Simply put, the larger the vehicle the smaller chance of occupants being injured. In collisions between heavy and light vehicles, the greater the mass difference the larger the chance of injury in occupants of the light vehicle. It is, therefore, important to monitor if the mass of the vehicles in the Netherlands has changed in the course of time and, if so, in which direction this has happened. In this report, the development of the (kerb) mass of vehicles for the period 1985-2001 is brought into picture. Moreover, the possible causes of these developments has been analysed, as well as the expected road safety effects. There has been a steady increase in the vehicle mass during this period for all distinguished vehicle types: cars, delivery vans, heavy goods vehicles, busses, and special vehicles (e.g. fire engines). For cars this was 12%, for delivery vans 15%, for lorries 27%, for articulated lorries 7%, and for busses 14%. Various developments have lead to the average mass increase of cars, in spite of the further use of lighter materials. The mass increase probably occurred mainly among the existing car types as a result of an improvement in safety (mandatory as well as voluntarily), performance, and comfort. Another part of the mass increase has to do with the introduction of new and heavier car models. It can be assumed that an important part of the mass increase in other vehicle types has the same causes. For the time being, it is not expected that there will be an end to this mass increase. The increase in kerb weight of individual vehicle types, and with it the average vehicle mass (of all vehicles) will have both positive and negative consequences. Positive consequences go together with the fact that mass, and especially mass difference, favour the heavier of two colliding vehicles. Furthermore, it can be assumed that in collisions between two more or less equally heavy vehicles, both (sets of) occupants will profit from the mass increases. A better outcome may also be expected in single vehicle crashes. Negative consequences are to be expected for occupants of the lighter of the two colliding vehicles because the mass difference threatens to get larger. Part of this negative mass effect will be compensated by the advance in technique, making lighter cars also more collision-worthy. A less positive development is expected from the increase in the number of so-called Sport Utility Vehicles (SUVs); these can be delivery vans as well as cars. They are relatively heavy and stiff vehicles that are aggressive towards just about all other cars and delivery vans of a comparable or smaller mass. Wishes remain for further research, such as a repeat of the study of model distinction between delivery vans. In addition, a literature study aimed at a more quantitative road safety effect of mass increase is desirable. It is also interesting to bring further into picture the extra large mass increase of lorries.
