Een populaire veronderstelling in de hedendaagse sociale wetenschappen luidt dat het internet en andere informatie en communicatie technologieën (ICT) de fragmentatie van dagelijkse activiteiten over tijd en ruimte bevordert, waardoor de grenzen tussen de voorheen gescheiden domeinen van werk, zorg en vrije tijd zouden vervagen. Niet alleen werk kan steeds vaker buiten het kantoor verricht worden, bijvoorbeeld thuis met behulp van een personal computer of in de trein middels een laptop, ook de mogelijkheden voor bijvoorbeeld het winkelen via internet leiden ertoe dat men voor het doen van de boodschappen niet langer per se de deur uithoeft en tevens niet langer gebonden is aan de strikte openingstijden van winkels of overige dienstverleners. De variatie die hierdoor kan ontstaan, kan grote gevolgen hebben voor het werk van vervoersplanologen, onder andere vanwege de huidige verwachting dat de fragmentatie van activiteiten waarschijnlijk zal resulteren in een toename van het aantal files. Een heldere omschrijving van wat fragmentatie is, en hoe het empirisch gemeten kan worden ontbreekt echter tot dusverre. Met als gevolg dat er tot op heden nog nauwelijks empirische bewijzen voorhanden zijn ter onderbouwing van deze veronderstelling. Het doel van dit paper is dan ook tweeledig: (1) het voorstellen van een methode voor het meten van de fragmentatie van activiteiten; en (2) het empirisch bepalen van de mate van temporele fragmentatie en zijn relatie met ICT-gebruik. In het ontwikkelde methodologische raamwerk zijn de drie voornaamste dimensies van fragmentatie opgenomen, te weten: het aantal fragmenten; de verdeling van de grootte van de fragmenten; en de ruimtelijke en temporele configuratie van de fragmenten. Om het ontwikkelde raamwerk te verduidelijken, hebben we het toegepast bij de analyse van drie verschillende activiteiten: werken, het doen van dagelijkse boodschappen en het doen van niet-dagelijkse boodschappen. Hierbij is gebruik gemaakt van bestaande verplaatsingsdagboek gegevens uit de regio Utrecht. Hoewel deze gegevens niet in eerste instantie verzameld zijn voor het meten van fragmentatie en zij dus de nodige beperkingen kennen, zijn de empirische resultaten desondanks veelbelovend en verhelderend: het raamwerk blijkt niet alleen in staat te zijn om de temporele fragmentatie van activiteiten te bepalen, maar is tevens complex genoeg om verschillende niveaus van fragmentatie tussen de drie voornaamste dimensies van fragmentatie te ontwaren. (Author/publisher)
Samenvatting