De rijksoverheid zoekt naar methoden om de verkeersonveiligheid structureel terug te dringen. Meer dan de helft van het totaal aantal verkeersslachtoffers valt onder de zogenoemde kwetsbare verkeersdeelnemers1 zoals ouderen, jongeren, mensen met een handicap, voetgangers en de verschillende tweewielers. Toch hebben de kwetsbare groepen verkeersdeelnemers tot nu toe relatief weinig onderzoeks- en beleidsaandacht gekregen. Gevolg is dat er over de problematiek van kwetsbare verkeersdeelnemers aanzienlijk minder bekend is dan over de veiligheid van auto-inzittenden. Het is daarom verklaarbaar dat het beleid ten aanzien van kwetsbare verkeersdeelnemers, zeker ten opzichte van autogebruikers, nog maar zwak ontwikkeld is. Deze leemte wordt inmiddels op vele fronten, zowel landelijk als internationaal erkend. Gezien de aard en de omvang van de problematiek vindt het Directoraat-Generaal Personenvervoer (DGP) (Directie Wegen en Verkeersveiligheid) dat er nu alle aanleiding om een inhaalslag te plegen. In het concept-NVVP werd daarom opgenomen dat er een samenhangend pakket van maatregelen gericht op kwetsbare verkeersdeelnemers zal worden ontwikkeld. De Adviesdienst Verkeer en Vervoer heeft van DGP opdracht gekregen om daarover advies te geven. Dit is geen gemakkelijk rapport. Doel is het bieden van een overzicht van wat we weten en zouden moeten weten over kwetsbare verkeersdeelnemers en meer in het bijzonder wat er nodig is voor de ontwikkeling van een doelmatig en efficiënt beleid ten aanzien van kwetsbare verkeersdeelnemers. Het rapport is niet opgezet als ‘publieksrapport’, maar als een basisstuk waarin de ‘state of the art’ wordt beschreven. Deskundigen en beleidsmakers moeten het kunnen gebruiken als ‘naslagwerk’ waarin zij een zo compleet mogelijk overzicht krijgen van de zaken die van belang zijn, de opties die er zijn voor een aanpak en de activiteiten die nu al worden ontplooid op dit gebied. Het rapport is bedoeld als uitgangspunt voor gesprekken met het maatschappelijk veld met het oog op ontwikkeling van draagvlak voor een structurele aanpak van de problematiek. Het rapport is als volgt opgebouwd: De eerste twee hoofdstukken bieden een introductie op het project. De doelen en de vraagstelling worden aan de orde gesteld. Hoofdstuk 3 behandelt het project in vogelvlucht: welke stappen zijn er genomen en hoe is daarbij te werk gegaan. Hoofdstuk 4 gaat over de context van het project. Het begrip kwetsbare verkeersdeelnemer wordt gedefinieerd, er wordt zicht geboden op de kenmerken van de kenniswereld op dit terrein en er wordt een theoretische basis gegeven voor het onderzoekswerk. Hoofdstuk 5 biedt de resultaten van het project. In dit hoofdstuk wordt eerst op een rij gezet welke kennisproducten er beschikbaar zijn. Vervolgens komen de inhoudelijke resultaten aan de orde. Die betreffen: 1. de aard en de omvang van de problemen van de verschillende kwetsbare verkeersdeelnemers en de ontwikkelingen daarin (paragraaf 5.2) 2. de mechanismen ten aanzien van de problemen: welke zaken spelen een rol bij het ontstaan van de problematiek (paragraaf 5.3) 3. elementen die in een programma van eisen voor de aanpak van de problematiek aan de orde zouden moeten komen, de zo genoemde kwaliteitsbehoefteprofielen (paragraaf 5.4) 4. het bestaande beleid ten aanzien van kwetsbare verkeersdeelnemers in relatie tot de elementen van de kwaliteitsbehoefteprofielen (paragraaf 5.5) 5. de positie van de kwetsbare groepen in het verkeer, hun onderhandelingspositie en de ontwikkelingen daarin en de plek die kwetsbare verkeersdeelnemers hebben in het overheidsbeleid (paragraaf 5.6). 6. een prognose van de ontwikkelingen in de komende twee decennia bij ongewijzigd beleid. 7. een overzicht van de kennisleemten die een hindernis zijn voor een adequate aanpak van de problematiek. De inhoud van dit hoofdstuk is gebaseerd op interpretatie van de zogenoemde factsheets Kwetsbare Verkeersdeelnemers, die in het kader van onderhavig project zijn ontwikkeld. De factsheets zijn, zowel in het Nederlands als het Engels, op internet te vinden onder www.rws-avv.nl (klik aan ‘producten’ – ‘verkeersveiligheid’ – ‘kwetsbare verkeersdeelnemers’). Hoofdstuk 6 omvat het (voorlopig interne) advies dat de Adviesdienst Verkeer en Vervoer geeft inzake te nemen maatregelen op rijksniveau voor een veilige mobiliteit van kwetsbare groepen. (Author/publisher) Voor het Engelse rapport zie http://www.rws-avv.nl/pls/portal30/docs/6615.PDF
Samenvatting