België scoort zwak wat betreft verkeersveiligheid. Het volgt Europa dan wel wat betreft de dalende trend van verkeersdoden, het aantal slachtoffers specifiek op de Belgische autosnelwegen blijkt echter te stijgen. In deze masterproef wordt de Belgische verkeersveiligheid op autosnelwegen vergeleken met vijf beter presterende Europese referentielanden, namelijk Frankrijk, Duitsland, en de SUN-landen; Zweden, het Verenigd Koninkrijk (VK) en Nederland. Er wordt gezocht naar ongevallenfactoren die verschillen tussen de autosnelwegen van deze landen om de slechtere verkeersveiligheid op de Belgische autosnelwegen te verklaren. Aan de hand van het mens-voertuig-omgevings en -infrastructuurmodel worden de belangrijkste factoren van een ongeval behandeld. België is ruimtelijk het best te vergelijken met Nederland. Socio-demografisch zijn er nauwelijks verschillen tussen deze landen. Het VK en Nederland hebben het drukste autosnelwegennet, maar ze zijn wel de veiligste per miljard voertuigkilometer. In België rijden er de meeste vrachtwagens, maar gebeuren niet de meeste dodelijke ongevallen met vrachtwagens. Naar tijdstip van het ongeval is er geen verschil met het tijdstip van ongevallen op andere wegtypen. Wel blijkt dat in België en het VK de dodelijke ongevallen op autosnelwegen vooral ’s nachts voorkomen en in Zweden en Nederland overdag. Ook bij de economische en medische kenmerken zijn nauwelijks verschillen op te merken. Belgische bestuurders beseffen de gevaren van overdreven snelheid, rijden onder invloed van alcohol en het niet dragen van de gordel in mindere mate dan de referentielanden. Bestuurders in de andere landen lijken ze zich meer bewust van hun eigen rijgedrag. Ze erkennen de mogelijke consequenties van onveilig rijgedrag en zien dus het nut van snelheidslimieten en andere opgelegde regels beter in. De corruptie-index ligt hoger in België en Frankrijk, wat doet vermoeden dat los van het aantal controles en wetten de Belgen en de Fransen zich sowieso minder aan de regels houden. Autosnelwegen nemen minder dan 2% van het totale wegennet van een land in. De open afritzones zijn de gevaarlijkste locaties. Hoewel de ontwerpnormen van autosnelwegen nauwelijks verschillen tussen de referentielanden, laat de praktijk vaak iets anders zien. Zo zijn de snelwegen in België en Nederland ’s nachts verlicht, heeft Frankrijk een typerende gestreepte kantlijn … 13% van het totaal aantal dodelijke slachtoffers in België valt op de autosnelweg. In Nederland en Duitsland is dit rond de 12%. In Frankrijk, Zweden en het VK is dit aandeel niet hoger dan 6%. Naar budget toe investeert België mogelijk te weinig in weginfrastructuur in vergelijking met Nederland. Het gebrek aan data laat een vergelijking van het wagenpark in de verschillende landen niet toe, maar vermoed wordt dat eventuele verschillen relatief klein zullen zijn. Bovendien is de relatie tussen het voertuigpark en het aantal ongevallen onduidelijk. België heeft wel degelijk een hoger aantal dodelijke ongevallen op autosnelwegen dan de referentielanden. Het individueel risico per gereden voertuigkilometer op de snelweg is dubbel zo groot als die van de SUN-landen. Het totaal aantal verkeersdoden op de autosnelweg ten opzichte van het totaal aantal verkeersdoden op alle wegtypen ligt echter niet hoger dan in Nederland of Duitsland. België scoort met andere woorden in het algemeen slecht op gebied van verkeersveiligheid op verharde wegen. Het hoge aantal verkeersslachtoffers op de Belgische autosnelwegen is dus niet zozeer te wijten aan het wegtype maar is eerder een weerspiegeling van de algemene slechte verkeersveiligheidsscore. Toch is er nog onderzoek nodig om enkele verschillen te kunnen verklaren. Bovendien maken de verschillende databanken dit soort van vergelijkingsonderzoek niet eenvoudig. Een eenduidige definiëring van kernmerken en de integratie van alle verkeerskundige gegevens in één gezamenlijke databank verlicht het opzoekingswerk. (Author/publisher)
Samenvatting