Vermoeidheid wordt algemeen gedefinieerd als het verlies van waakzaamheid dat uiteindelijk eindigt in slaap. In deze literatuurstudie wordt deze definitie verruimd door aan te geven welke oorzaken ten grondslag liggen aan vermoeidheid en wat de symptomen ervan zijn. De belangrijkste gevolgen van vermoeidheid voor het rijgedrag zijn: afwijking van de rijbaan en meer variabele stuurbewegingen, een meer variabele volgafstand, een lagere snelheid en verlengde reactietijden bij de bestuurder. Typische ongevallen die in deze situatie gebeuren zijn enkelvoudige ongevallen waarbij het voertuig van de weg rijdt en ongevallen waarbij de bestuurder geen enkele poging onderneemt om het ongeval te vermijden. Vaak kennen vermoeidheidsgerelateerde ongevallen een dodelijke afloop. In veel van deze ongevallen zit de bestuurder alleen in het voertuig. Omdat bekend is welke fysieke veranderingen samengaan met vermoeidheid is het mogelijk dat passagiers of detectiesystemen de mate van vermoeidheid van een bestuurder detecteren. De bestuurder zelf kan ook een beoordeling geven aan de hand van instrumenten zoals de Epworth Sleepiness Scale en de Stanford Sleepiness Scale. In het buitenland ligt de prevalentie van vermoeid rijden of in slaap vallen achter het stuur rond de 30%. Het aantal ongevallen dat in het buitenland wordt toegeschreven aan vermoeidheid varieert naargelang de geraadpleegde bronnen. Volgens politierapporten is niet meer dan 1% van de ongevallen te wijten aan vermoeidheid. Bij ondervraging van betrokkenen loopt dit cijfer op tot 7%. Wanneer men zich toespitst op de typische vermoeidheidsgerelateerde ongevallen, op ongevallen op hogesnelheidswegen, op ongevallen ’s nachts of bij risicogroepen verhoogt het percentage nog aanzienlijk. Vaak en lang rijden, lange werkdagen hebben en onvoldoende of slecht slapen zijn risicoverhogende factoren. Ook het tijdstip waarop men rijdt en de wegomgeving spelen een rol. De bevolkingsgroepen die meer aan risicofactoren zijn blootgesteld, en dus een verhoogd risico op vermoeidheidsgerelateerde ongevallen hebben, zijn vrachtwagenbestuurders, personen die in ploegendienst werken, hoogopgeleide werknemers die voor hun werk op de baan zijn en jonge mannen. Ook de gezondheidstoestand van een bestuurder kan een verhoogd risico opleveren. Omdat er in België en Vlaanderen nog maar zeer weinig kennis is over de omvang en gevolgen van vermoeidheid achter het stuur wordt door de overheid verder onderzoek aanbevolen. Ook bestaande maatregelen tegen vermoeidheidsgerelateerde ongevallen kunnen verder uitgewerkt en aangevuld worden. De bestuurder zelf moet vermoeidheid achter het stuur vooral tegengaan door voldoende te slapen. Van overheidswege kan men via education, engineering en enforcement inspanningen doen. Voor bedrijven zijn vermoeidheidsmanagement en een veiligheidscultuur in het algemeen aangewezen. (Author/publisher) The report is available at: http://www.steunpuntverkeersveiligheid.be/modules/publications/store/27…
Samenvatting