Zijn verkeersdeelnemers zich bewust van het effect van drugs of geneesmiddelen op het rijgedrag?

Antwoord

Een belangrijk deel van de automobilisten die drugs of medicijnen gebruikt, is zich waarschijnlijk niet goed bewust van mogelijke risico’s. Uit onderzoek blijkt dat voorlichting hierover niet iedereen bereikt, of niet door iedereen gelezen en/of begrepen wordt.

Uit een review van meerdere Europese studies over risicovoorlichting over drugs/medicijnen bij patiënten bleek dat 50 tot 80% van de patiënten risico-informatie (bijsluiters of folders) ontvangen had. Van alle patiënten die informatie ontving had 90% dit gelezen. Maar in een kennistest werd nog geen 40% van de vragen door een meerderheid (> 60%) goed beantwoord [40]. Vergelijkbare cijfers zijn gevonden in Nederlands onderzoek: 56% van de consumenten had informatie ontvangen, 86% hiervan had deze informatie in zijn geheel gelezen en 30% had alle kennisvragen juist beantwoord [41].

Ook Nederlands onderzoek onder jongere druggebruikers en gebruikers van rijgevaarlijke medicijnen laat zien dat kennis en bewustzijn van risico’s in bepaalde mate wel aanwezig is, maar dat de kennis verre van volledig is. Een deel van de Nederlandse jongeren is zich wel bewust van de gevaren van rijden onder invloed van drugs in het algemeen en door henzelf. Bij een enquête onder 361 jonge automobilisten (18-24 jaar) in 2018 was 63% het eens met de stelling dat de kans op een verkeersongeluk hoger is met drugs op en 53% was het eens met de stelling dat het gevaarlijk is als ze zelf drugs gebruiken in het verkeer [42]. De behoefte aan betere informatie en kennis over drugs is ook aanwezig: 60% van de jongeren gaf aan graag meer informatie te hebben over hoe veilig drugs zijn; 49% wil graag meer informatie over de risico’s van drugsgebruik in het verkeer [42].

Betere kennis over gevaren van drugs en medicijnen is een noodzakelijke voorwaarde voor attitude- en gedragsverandering, maar geen voldoende voorwaarde. Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat mensen hun eigen mogelijkheden om veilig te kunnen autorijden systematisch overschatten. Ze realiseren zich niet dat drugs en geneesmiddelen net zo gevaarlijk kunnen zijn als alcohol en dat dit effect groter is als ze combinaties van middelen gebruiken [43]. Daarbij speelt mogelijk ‘optimism bias’ een rol: over het algemeen denken mensen dat zij minder risico lopen dan anderen [44]. Gevolg kan zijn dat de risico-informatie op bijsluiters van geneesmiddelen wel relevant wordt bevonden voor anderen, maar niet voor henzelf [45] [46]. Uit onderzoek blijkt dat als patiënten geïnformeerd worden over nadelige effecten van rijgevaarlijke geneesmiddelen, meer dan de helft van de patiënten het rijgedrag niet aanpast. Uit onderzoek blijkt zelfs dat de ervaring met het gebruik van een geneesmiddel kan leiden tot een verlaagde risico-inschatting [41] [47]. Het effect van voorlichting kan ook van korte duur zijn en snelwegebben. In Frankrijk leidde de introductie van pictogrammen over hoe gevaarlijk de medicijnen waren kort na de introductie tot een aanpassing van het rijgedrag van de medicijngebruikers, waardoor het risico om een ongeval te veroorzaken afnam. Maar na verloop van tijd nam dat risico weer toe.[48].

Onderdeel van factsheet

Drugs en geneesmiddelen

Rijden onder invloed van drugs of rijgevaarlijke geneesmiddelen vermindert de rijgeschiktheid[i] en verhoogt de ongevalskans.

Deze factsheet gebruiken?