Er zijn geen betrouwbare gegevens over ongevallen en gereden kilometers waarmee het risico van elektrische fietsers en speed-pedelecrijders bepaald kan worden en vergeleken met een ‘gewone’ fietsers. Voor elektrische fietsers zijn er wel enkele gerichte (vragenlijst)studies uitgevoerd. De conclusies daarvan zijn niet eenduidig: sommige studies rapporteren wel, en andere geen verhoogd risico voor elektrische fietsers. Voor speed-pedelecrijders is er vooralsnog slechts een (buitenlandse) vragenlijststudie beschikbaar en die concludeert dat speed-pedelecrijders geen grotere kans hebben om betrokken te zijn bij enkelvoudige ongevallen dan elektrische fietsers, maar wel een grotere kans hebben op letsel.
Elektrische fietsen
In Nederland zijn enkele vragenlijststudies uitgevoerd waarbij slachtoffers die na hun fietsongeval op de Spoedeisende hulp (SEH) waren behandeld, werden vergeleken met een controlegroep van fietsers zonder ongeval. In een studie waarbij ook gecontroleerd werd voor de frequentie van het fietsgebruik, hadden gebruikers van de elektrische fiets een grotere kans om na een ongeval op de SEH-afdeling behandeld te moeten worden, dan gebruikers van een gewone fiets [16]. Studies met eenzelfde opzet waarbij gecontroleerd werd voor de geschatte afgelegde afstand vonden echter, gemiddeld genomen, geen verschil tussen de gebruikers van elektrische en gewone fietsen [17] [18]. Een uitsplitsing naar leeftijd en sekse liet wel verschillen zien. Volgens de meest recente vragenlijststudie [18] werden gemiddeld 2,8 SEH-bezoeken afgelegd per 10 miljoen gereden fietskilometers. Voor 70-plussers was de kans op een SEH-bezoek het grootst met respectievelijk 5,2 SEH-bezoeken voor vrouwen en 3,2 voor mannen. Daarnaast hadden ook 12-17 jarigen een grotere kans dan gemiddeld op een SEH-bezoek na een ongeval met de elektrische fiets, met 4,1 SEH-bezoeken per 10 miljoen kilometers voor vrouwen en 3,2 voor mannen.
Volgens een Noorse vragenlijststudie [19] is de kans op een ongeval met een elektrische fiets groter dan met een gewone fiets, maar alleen voor vrouwen. Een Duitse ‘Naturalistic Cycling’-studie [20] liet zien dat er geen verschillen zijn in de ongevalsbetrokkenheid van elektrische en gewone fietsen, met uitzondering van kruispunten. Op kruispunten bleek de ongevalsbetrokkenheid van elektrische fietsen twee keer zo hoog als de gewone fiets. Veelal ontstonden deze kruispuntongevallen met elektrische fietsen doordat de automobilist geen voorrang gaf. De resultaten van een Duitse experimentele studie waarin automobilisten oversteeksituaties met fietsers moesten beoordelen, laat zien dat automobilisten een kortere afstand hielden tot elektrische fietsen dan tot gewone fietsen die dezelfde snelheid reden [21].
In de meeste Europese studies waar naar letselernst is gekeken, is gevonden dat ongevallen met een elektrische fiets gemiddeld genomen even ernstig aflopen als ongevallen met een gewone fiets [22] [23] [24] [25]. Er zijn twee studies die hierop een uitzondering vormen. In een Nederlandse studie bleken SEH-slachtoffers van een ongeval met een elektrische fiets vaker meervoudig ernstig letsel en vaker ernstig hoofd-/hersenletsel te hebben dan slachtoffers die op een gewone fiets reden [26]. Ook een Duitse studie [27] rapporteert dat slachtoffers van een ongeval met een elektrische fiets ernstiger gewond waren, vaker opgenomen moesten worden in het ziekenhuis en gemiddeld langer in het ziekenhuis moesten blijven dan slachtoffers van een ongeval met een gewone fiets. Hierbij moet echter wel worden opgemerkt dat de gemiddelde leeftijd van de slachtoffers van een ongeval met een elektrische fiets aanmerkelijk hoger was dan die van de slachtoffers van een ongeval met een gewone fiets (62 jaar versus 48 jaar). Bekend is dat oudere mensen bij een gelijke impact over het algemeen ernstiger letsel oplopen dan jongere mensen (zie ook de SWOV-factsheet Ouderen in het verkeer). Aangezien in deze Duitse studie niet voor leeftijd is gecorrigeerd, is dus niet duidelijk in welke mate het type fiets of de leeftijd het resultaat heeft bepaald.
Speed-pedelecs
Er is geen onderzoek beschikbaar waarin het risico van speed-pedelecrijders vergeleken wordt met dat van ‘gewone’ fietsers. Een Zwitsers vragenlijstonderzoek heeft het risico op enkelvoudige ongevallen van speed-pedelecs en dat van ‘gewone’ elektrische fietsen bestudeerd [28]. Het risico om betrokken te raken bij een enkelvoudig ongeval bleek in deze studie even groot voor speed-pedelecrijders als voor fietsers op een ‘gewone’ elektrische fiets. Speed-pedelecrijders hadden echter wel een grotere kans om bij het enkelvoudige ongeval letsel op te lopen waarvoor medische zorg was vereist.
