Uit de literatuur blijkt dat de kwaliteit van de rijopleiding en het rijexamen geen invloed heeft op de verkeersveiligheid van jonge automobilisten (SWOV-factsheet Rijopleiding en -examen). Mogelijkheden om de rijopleiding of – examens te verbeteren, zijn aanvullende trainingen of invoering van een extra fase in het getrapt rijbewijs.
Aanvullende trainingen
Aanvullende trainingen op het rijbewijs kunnen invloed hebben op de verkeersveiligheid van jonge automobilisten als ze inspelen op hogere-ordevaardigheden en op sociale factoren die invloed hebben op het hoge ongevalsrisico. Voorbeelden van dergelijke trainingen zijn gevaarherkenningstrainingen en trainingen gericht op verkeersinzicht en zelfinzicht. Daarnaast kunnen jonge automobilisten baat hebben bij algemene trainingen over risicogedrag en het verhogen van veerkracht. In de SWOV-factsheet Rijopleiding en -examen wordt hier dieper op in gegaan.
Getrapt rijbewijs of ‘graduated driver licensing’-systeem
Nederland kent op het moment al twee fasen van het getrapt rijbewijs (zie SWOV-factsheet Rijopleiding en -examen):
- een leerlingfase (begeleid rijden: 2toDrive) waarin een beginnende bestuurder onder begeleiding kan leren rijden nadat het examen behaald is;
- een beginnersrijbewijs waarbij de beginnende bestuurder zelfstandig mag rijden, maar waarbij strengere regels gelden.
Het invoeren van een tussenfase waarbij jongeren alleen onder relatief veilige omstandigheden mogen rijden (bijvoorbeeld geen alcohol en geen jonge passagiers) zou tot verlaging van het risico van beginnende bestuurders kunnen leiden [52]. Dit geeft de beginnende bestuurder meer tijd om te oefenen en ervaring op te doen in situaties die niet al bij voorbaat risico-verhogend zijn. Veiligheidseffecten van een getrapt rijbewijs zijn vooral het gevolg van uitstel van blootstelling aan gevaarlijke rijomstandigheden en het rijden onder begeleiding; er zijn minder sterke aanwijzingen dat jongeren door het getrapt rijbewijssysteem ook beter leren rijden [53] [54]. Er zijn indicaties [55] dat het actief betrekken van ouders in de diverse fasen van een getrapt rijbewijs systeem het risico van jonge automobilisten kan verlagen.
Modulaire rijopleiding
Modulair onderwijs wordt vaak genoemd als mogelijkheid om de Nederlandse rijopleiding te verbeteren. In Nederland mag er echter geen onderwijsmethode aan rijscholen opgelegd worden. De 'Rijopleiding in Stappen' (RIS) en opvolger Rijopleiding op Maat (ROM) zijn ontwikkeld om op een modulaire gestructureerde manier autorijden aan te leren. De RIS bestaat uit vier modules met oplopende moeilijkheidsgraad (zie voor meer informatie rijbewijs.nl). Uit een eerste onderzoek blijkt dat de ROM een positief effect had op het rijgedrag een half jaar na het rijexamen [56]. Er zijn echter geen harde conclusies aan dit onderzoek te verbinden omdat er geen gebruik is gemaakt van aselecte onderzoeksgroepen. Verder onderzoek naar de effectiviteit van een modulaire rijopleiding in het terugdringen van het ongevalsrisico van jonge automobilisten is noodzakelijk, aangezien modulair onderwijs bekend staat om het snel leren van nieuwe vaardigheden, maar een minder goede retentie van deze vaardigheden en het minder goed toepassen van de vaardigheden in nieuwe situaties [57]. Daarbij blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat de kwaliteit van de rijopleiding geen invloed heeft op de verkeersveiligheid van jonge automobilisten omdat de rijopleiding gericht is op basisvaardigheden die een voorwaarde zijn voor veilige verkeersdeelname, maar weinig invloed hebben op de factoren die het ongevalsrisico van jonge automobilisten verhogen (zie SWOV-factsheet Rijopleiding en -examen).
