Kan de rijopleiding in Nederland verder verbeterd worden?

Antwoord

Maatregelen die vaak genoemd worden om de rijopleiding in Nederland te verbeteren, zijn het introduceren van een compleet getrapt rijbewijs, het trainen van gevaarherkenning en een uitgebreide aanvullende training van beginnende bestuurders, gericht op verkeers- en zelfinzicht. Hieronder worden deze maatregelen en hun verwachte effectiviteit, beschreven.

Getrapt rijbewijs

Nederland kent op het moment al twee fasen van het getrapt rijbewijs (zie ook de vraag Wat is een getrapt rijbewijs en hoe effectief is het?):

  • een leerlingfase (begeleid rijden: 2toDrive) waarin een beginnende bestuurder onder begeleiding kan leren rijden nadat het examen behaald is;
  • een beginnersrijbewijs waarbij de beginnende bestuurder zelfstandig mag rijden, maar waarbij strengere regels gelden.

Het invoeren van een tussenfase waarbij jongeren alleen onder relatief veilige omstandigheden mogen rijden (bijvoorbeeld geen alcohol, geen jonge passagiers) zou tot verlaging van het risico van beginnende bestuurders kunnen leiden [49]. Dit geeft de beginnende bestuurder meer tijd om te oefenen en ervaring op te doen in situaties die niet al bij voorbaat risico-verhogend zijn. Veiligheidseffecten van een getrapt rijbewijs zijn vooral het gevolg van uitstel van blootstelling aan gevaarlijke rijomstandigheden en het rijden onder begeleiding; er zijn minder sterke aanwijzingen dat jongeren door het getrapt rijbewijssysteem ook beter leren rijden [42]

Gevaarherkenning trainen

Het trainen van gevaarherkenning kan het kijkgedrag van beginnende bestuurders verbeteren en daarmee het ongevalsrisico verlagen (zie ook de vraag Wat is het nut van gevaarherkenning als onderdeel van de rijopleiding en het rijexamen?). Er zijn interactieve trainingsprogramma’s beschikbaar voor het trainen van gevaarherkenning die op een laptop of tablet doorlopen kunnen worden. Het volgen van een training zou meer gestimuleerd kunnen worden. Deze training zou idealiter ook een feedback-component moeten bevatten, waarbij inzicht wordt verkregen over de eigen gevaarherkenning ten opzichte van andere weggebruikers [50].

Aanvullende trainingen voor beginners

In Europees verband is veel aandacht geweest voor aanvullende trainingen na het behalen van het rijexamen (zie ook de vraag Hoe nuttig zijn aanvullende trainingen na het behalen van het rijbewijs?). Van veel van deze opleidingen kon niet aangetoond worden dat ze effect hebben op het ongevalsrisico van beginnende bestuurders. Dit komt onder meer doordat het trainen van vaardigheden tot zelfoverschatting kan leiden. Een uitgebreide aanvullende opleiding die gericht is op verkeersinzicht en zelfinzicht kan mogelijk wel een positieve invloed hebben. De voortgezette rijopleiding in Oostenrijk is hiervan een voorbeeld. Dit is wel een heel intensieve opleiding waarbij beginnende bestuurders in de loop van twee jaar zes keer terugkomen voor een cursusdag waarbij rijvaardigheidsanalyses, groepsdiscussies en een verkeersveiligheidstrainingen worden aangeboden [31]. Daarnaast kan een algemene training voor jongeren op het gebied van het verminderen van risicogedrag en het verhogen van weerbaarheid (waarbij ook aandacht wordt besteed aan het gedrag in het verkeer) wellicht ook in Nederland een positief effect hebben op het ongevalsrisico van jonge bestuurders [33].

Onderdeel van factsheet

Rijopleiding en -examen

In Nederland moet je een theorie- en praktijkexamen afleggen voor het behalen van het rijbewijs B, het rijbewijs voor het besturen van een… Meer

Deze factsheet gebruiken?