In Nederland is geen onderzoek gedaan naar het effect van (de kwaliteit van) de rijopleiding op het ongevalsrisico (het aantal ongevallen per gereden afstand). Wel is in 2013 het Nederlandse rijopleidingssysteem vergeleken met die in de ons omringende landen (Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk). Hieruit blijkt dat het type rijopleidingssysteem geen groot effect heeft op de verkeersveiligheid (gemeten in slachtofferaantallen). Tussen de vier landen bestaan grote verschillen als het om de rijopleiding gaat. In Duitsland is daarover veel geregeld (verplicht aantal theorie- en praktijklessen bij een gediplomeerde rijinstructeur) en in het Verenigd Koninkrijk is juist weinig geregeld (met een voorlopig rijbewijs mag iemand, voordat er een theorie- of praktijkexamen is afgelegd, onder begeleiding van een volwassen begeleider op de openbare weg rijden). Toch lijken er geen grote verschillen in de ‘veiligheidswaarde’ van deze opleidingen te zijn, uitgedrukt in het aandeel jonge bestuurders dat bij ongevallen betrokken is. In geen van de vergeleken landen wordt namelijk veel aandacht besteed aan hogere ordevaardigheden zoals gevaarherkenning, risicoperceptie, risicoacceptatie en zelfreflectie [6].
In enkele landen heeft men de keus rijles te nemen bij een erkende rijschool of begeleiding te krijgen van een leek (meestal een ouder). Dit geeft de mogelijkheid om deze groepen te vergelijken. Uit onderzoek in deze landen is gebleken dat er in de eerste jaren na het behalen van het rijbewijs geen verschil is in het ongevalsrisico tussen beide groepen [7] [8] [9] [10]. Een kanttekening die hierbij gemaakt moet worden, is dat mensen in deze landen zelf kiezen voor rijles of voor lekenbegeleiding. Hiermee is een zuivere vergelijking niet mogelijk. Het zou kunnen dat de mensen die voor lekenbegeleiding kiezen, meer aanleg of motivatie hebben om auto te (leren) rijden dan mensen die rijles nemen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat in Finland wat vaker voor de lekenopleiding wordt gekozen in gezinnen met een hogere sociaal-economische status (Hatakka, 1998 zoals genoemd in [11]). Dit kan het resultaat vertekenen. Er zijn echter ook enkele zogenoemde randomized controlled trials (RCTs) uitgevoerd waarbij proefpersonen willekeurig toegewezen werden aan een groep die onder begeleiding van een leek rijervaring opdeed of aan een groep die rijlessen nam bij een erkende rijschool. Ook uit deze RCTs bleek geen verschil in het ongevalsrisico tussen de groep die wel formele rijles heeft genoten en de groep die dat niet heeft gedaan [12]. Elvik et al. [8] merken in hun meta-analyse naar de effectiviteit van basisrijopleidingen ter voorbereiding op het rijexamen op dat juist de methodologisch betere studies laten zien dat er geen effect is. Er is bijvoorbeeld wel een effect gevonden na een grondige wijziging van het nationaal curriculum in Denemarken [13] en de introductie van een basistraining in de staat Nebraska in de Verenigde Staten[14], maar deze studies hadden geen controlegroep en zijn dus te karakteriseren als methodologisch zwak.
Een verklaring voor het feit dat de basisrijopleiding geen of weinig effect heeft op het ongevalsrisico, is dat deze vooral draait om voertuigbeheersing en om veilige verkeersdeelname in doorsnee-verkeerssituaties. Het is te verwachten dat iemand die zaken beter aanleert wanneer hij getraind wordt door een daartoe opgeleide rijinstructeur dan door een leek. Technisch bekwame automobilisten zijn echter niet noodzakelijkerwijs ook veilige automobilisten. Uit buitenlands diepteonderzoek is gebleken dat bij de meeste ongevallen waarbij jonge beginnende bestuurders betrokken zijn, gebrek aan gevaarherkenning, afleiding en te hard rijden voor de omstandigheden een belangrijke rol spelen [3] [4]. Gebrek aan voertuigbeheersing is zelden de oorzaak voor het ontstaan van het ongeval.
