In Nederland zijn er geen regels voor de rijopleiding en er komen daarom vele varianten voor. Traditioneel neemt iemand gedurende een aantal maanden een à twee rijlessen in de week. Eerst ligt het accent op voertuigbeheersing en daarna op verkeersdeelname. Hieronder staan enkele varianten op de traditionele rijlesmethoden.
De Rijopleiding In Stappen
De Rijopleiding In Stappen (RIS) is een gestructureerde aanpak, ontwikkeld met medewerking van het CBR. De RIS bestaat uit vier modules [37]. Iemand mag pas beginnen aan een volgende module nadat de vorige volledig is afgerond. De eerste module gaat over voertuigbeheersing, de tweede over eenvoudige verkeerssituaties, de derde over meer complexe verkeersituaties en de vierde over verkeersinzicht en verantwoord rijden. Geleerd wordt met behulp van zogenaamde scripts: iemand leert de procedures (eerst daar naar kijken, dan daar naar kijken, vervolgens dit doen, enzovoort) voordat hij handelingen in het verkeer verricht. Het is niet bekend of mensen die de RIS hebben gevolgd minder ongevallen hebben in de eerste jaren van het rijbewijsbezit dan mensen die de traditionele rijopleiding hebben gevolgd.
De spoed- of compactopleiding
Enkele rijscholen bieden een spoedopleiding (compactopleiding) aan. Een leerling heeft dan enkele dagen achter elkaar de hele dag rijles. Om te slagen voor het praktijkexamen heeft iemand bij een spoedopleiding wat minder uren rijles nodig dan bij een traditionele opleiding [1]. Er zijn echter aanwijzingen dat het ongevalsrisico na het behalen van het rijbewijs hoger ligt voor mensen die een spoedopleiding hebben gevolgd, dan voor mensen die een traditionele rijopleiding hebben gevolgd [38]. Ook hierbij is echter niet uit te sluiten dat zelfselectie een rol speelt. Een andere reden kan zijn dat mensen die de tijd nemen tussen lessen weliswaar trager leren dan mensen die enkele dagen achter elkaar continue doortrainen, maar dat het geleerde wel beter beklijft [39] [40].
Coaching als lesmethode
Bij traditionele instructie krijgt de leerling van de rijinstructeur aanwijzingen hoe te handelen en krijgt hij feedback over de gemaakte handelingen. In het Europese HERMES-project [41] is men daarentegen uitgegaan van coaching. Bij deze methode wordt geen instructie gegeven, maar worden vragen gesteld. De rijinstructeur zegt bijvoorbeeld tegen een leerling: “Je wilt hier linksaf slaan, hoe denk je dat te doen?”. De leerling zegt hoe hij het zal doen. De rijinstructeur zegt niet wat daaraan goed of fout is, maar zegt alleen maar: “Doe maar.” Na afloop van de manoeuvre vraagt de rijinstructeur aan de leerling hoe het gegaan is en op welke punten de leerling denkt dat het mogelijk beter had gekund. Het is de vraag of deze methode voor alle leerlingen geschikt is. Het vereist van leerlingen dat ze kunnen reflecteren op hun eigen functioneren. Of de methode van coaching een lager ongevalsrisico na het behalen van het rijbewijs geeft dan instructie, is niet bekend.
