Antwoord
Belonen van goed gedrag in het verkeer kan het gedrag in goede en veilige richting beïnvloeden, mits het beloningssysteem voldoet aan bepaalde succesvoorwaarden. Een onderzoek laat bijvoorbeeld overtuigend zien dat jonge Nederlandse automobilisten bereid zijn hun snelheid te matigen wanneer ze daarvoor beloond worden met een korting op hun verzekeringspremie [62]. Om ook langetermijneffecten te bereiken, moet een beloningsprogramma regelmatig herhaald worden.
Voorwaarden voor een succesvol beloningssysteem zijn onder andere [63] [64] [65]:
- Het is duidelijk dat de beloning afhankelijk is van het eigen vertoonde gedrag en het is duidelijk wanneer en hoe men de beloning krijgt.
- Het gewenste gedrag is specifiek, goed meetbaar en haalbaar.
- Het gedrag wordt regelmatig gecontroleerd, maar er hoeft niet steeds een beloning gegeven te worden als het gewenste gedrag vertoond wordt.
- Het is belangrijk dat men ziet dat anderen beloond worden.
- Beloningen zijn direct, onmiddellijk en aantrekkelijk; het kan ook gaan om een kans op een beloning via bijvoorbeeld een loterijsysteem.
- Beloningen zijn groot genoeg om een gedragsverandering voor elkaar te krijgen, maar niet zo groot dat dit de enige ‘motivator’ is voor het gewenste gedrag.
- Het beloningssysteem is progressief: als iemand meer successen behaalt, wordt de beloning groter.
- De (kans op een) beloning is voor iedereen gelijk, of wordt als gelijk beschouwd.
- Informatie over het beloningsprogramma gaat niet alleen over de beloning, maar ook over de relevantie ('winst') voor de persoon zelf, zoals zijn veiligheid.
- Er is snelle en duidelijke terugkoppeling over het gedrag en de vorderingen voor het behalen eventueel gestelde doelen.
- Het beloningsprogramma past goed naast handhaving door de politie.
Zie ook de gearchiveerde SWOV-factsheet Beloningen voor verkeersveilig gedrag.
