Naast alle voordelen, zitten er ook enkele nadelen aan openbare verlichting.
Verlichtingsmasten als botsobject
Openbare verlichting kan een ongunstig effect op de verkeersveiligheid hebben doordat de verlichtingsmasten een botsobject zijn. Jaarlijks registreert de politie in Nederland ongeveer 16 dodelijke ongevallen door een botsing met een lichtmast. In 71% van deze ongevallen botst een auto tegen de lichtmast. Het aandeel dodelijke ongevallen met lichtmasten ten opzichte van alle dodelijke ongevallen is echter het grootst voor motoren, zie Afbeelding 1. Vanuit dit oogpunt is het wenselijk de masten zo ver mogelijk van de rijbaan te plaatsen; vanuit verlichtingstechnisch oogpunt dient de lichtbron zelf niet te ver van de rijbaan geplaatst te zijn.
Afbeelding 1. Het aandeel geregistreerde dodelijke ongevallen waar een lichtmast bij betrokken was van het totale aantal geregistreerde dodelijke ongevallen per vervoerswijze in 2007-2016, per vervoerswijze (Bron: IenW).
Botsvriendelijke varianten van lichtmasten kunnen de ernst van botsingen met een lichtmast verminderen [1] [10]. Een botsvriendelijke lichtmast is zodanig geconstrueerd dat deze weinig weerstand biedt en afbreekt wanneer een voertuig er tegenaan botst. Botsvriendelijke lichtmasten verminderen het risico op autosnelwegen op persoonlijk letsel bij een botsing met 50% [2]. Een botsvriendelijke lichtmast mag daarom zonder afschermingsvoorziening binnen de obstakelvrije zone worden geplaatst [11] [12]. Wel dient een botsvriendelijke lichtmast zodanig te worden opgesteld dat deze geen verdere schade veroorzaakt als hij na een botsing omvalt [10]. Een botsvriendelijke lichtmast is echter ontworpen voor auto’s, plaatsing van een dergelijke lichtmast zal daardoor weinig effect hebben op het aantal motorrijders dat overlijdt na een botsing met een lichtmast.
Belasting voor het milieu
Volgens het platform Energie Overheid (een onafhankelijk kennisplatform over energiebeleid voor overheden) ging in 2014 in Nederland ongeveer 1,5% van de geproduceerde elektrische energie naar openbare verlichting [13]. In het Nederlandse Energieakkoord van 2013 staat dat het doel is om in Nederland in 2020 20% bespaard te hebben aan energie voor openbare verlichting ten opzichte van 2013 en in 2030 50%. Dit kan behaald worden door minstens 40% van de huidige verlichting te vervangen door led-verlichting.
Lichthinder: invloed op planten, dieren en mensen
De groei van planten kan door verlichting in de war gestuurd worden. Het kiemen, bestuiven en bloeien van sommige planten, (bijvoorbeeld hopplanten) kan verstoord worden door verlichting. Openbare verlichting kan het bioritme van dieren verwarren (dag-nacht of jaarritme), kan dieren aantrekken waardoor ze overreden kunnen worden of juist afschrikken waardoor ze potentiele broedplekken missen [14]. Ook het dag-nachtritme van mensen kan worden verstoord door openbare verlichting.
Kosten en kosteneffectiviteit
Er zijn logischerwijs kosten verbonden aan openbare verlichting. Denk daarbij aan het materiaal, onderhoud en energieverbruik. Een maatregel is kosteneffectief wanneer de baten (verkeersveiligheidswinst) opwegen tegen deze kosten. Nederlands onderzoek wijst uit dat openbare verlichting bij de wat lagere verlichtingsniveaus en goedkopere installaties kosteneffectief is op de meeste Nederlandse wegen [15]. Ook blijkt dat het verhogen van de verlichtingsniveaus buiten de bebouwde kom niet, maar binnen de bebouwde kom wel, kosteneffectief is. Volgens Noorse gegevens is het verlichten van wegen die voorheen onverlicht waren op de meeste wegen (uitgezonderd de autosnelweg) kosteneffectief vanaf een verkeersintensiteit van 15.000 voertuigen per dag [2].
