Wat zijn de belangrijkste factoren bij ongevallen onder (oudere) voetgangers?

Antwoord

Belangrijke factoren bij ongevallen met voetgangers zijn de rijsnelheid van autoverkeer, de inschatting door de voetganger van de snelheid van de auto, afleiding (mobiele telefoon) en verlichting.

De ernst van een ongeval is afhankelijk van de rijsnelheid van het kruisende verkeer: alleen bij lage snelheden (30 km/uur of lager) zal een botsing niet of nauwelijks een dodelijke afloop hebben voor de voetganger. Zie de vraag Wat is de relatie tussen botssnelheid (van auto’s) en overlijdensrisico van voetgangers? voor gedetailleerde informatie.

Bij het oversteken is het belangrijk dat de voetganger goed kan schatten wanneer een naderend voertuig de oversteekplaats bereikt. Snelheden zijn vooral voor oudere voetgangers moeilijk in te schatten [5].

Over afleiding als belangrijke factor bij voetgangersongevallen zijn in Nederland geen cijfers bekend. In de Verenigde Staten is het percentage voetgangers dat bij een verkeersongeval overlijdt terwijl men de telefoon gebruikt, gestegen van minder dan 1% in 2004 tot 3,6% in 2010 [6].

De mate van verlichting blijkt meer effect te hebben op het risico van voetgangers, dan op het risico van gemotoriseerd verkeer [7] [8]. Ook onderzoek in Nederland wijst uit dat openbare verlichting een sterker beschermend effect heeft op kwetsbare verkeersdeelnemers (voetgangers, fietsers, bromfietsers) dan op bestuurders van motorvoertuigen [9] ; zie verder de SWOV-factsheet Openbare- en voertuigverlichting.

Ouderen

De verkeersveiligheid van oudere verkeersdeelnemers wordt in belangrijke mate bepaald door twee factoren: functiestoornissen en lichamelijke kwetsbaarheid.

Met het ouder worden treden functiestoornissen en aandoeningen op zoals vermindering van het gezichts-, gehoor- en reactievermogen, problemen bij de verdeling van de aandacht, en dementie. Daarvan kan vooral de achteruitgang van de motorische functies het ongevalsrisico vergroten. In grote lijnen bestaat deze motorische achteruitgang uit een vertraging van de beweging, een afname van de spiersterkte, een vermindering van de fijne motoriek en een bijzonder sterke afname van het vermogen om zich aan te passen aan plotselinge veranderingen in de houding. Het laatste aspect is vooral van groot belang voor voetgangers [4]. Er zijn weinig aanwijzingen dat de achteruitgang van visuele, auditieve en cognitieve functies zoals die plaatsvindt bij normale veroudering, ook verkeersveiligheidsconsequenties heeft. Pas bij ernstige sensorische, perceptuele en cognitieve stoornissen worden verbanden tussen functiestoornissen en ongevalsbetrokkenheid zichtbaar [4] [10].

Lichamelijke kwetsbaarheid wordt onder andere veroorzaakt door vermindering van spierkracht en flexibiliteit, balans en de aansturing van de spieren door de hersenen. Daarnaast kan de normale veroudering van het lichaam worden verergerd door diverse ziekten en aandoeningen (en bijbehorende medicatie), een slechte en een ongezonde levensstijl, en weinig beweging [11].

Onderdeel van factsheet

Voetgangers

Een voetgangersongeval is alleen een verkeersongeval als er een rijdend voertuig bij betrokken is.

Deze factsheet gebruiken?