Bij welk type ongevallen zijn vrachtauto’s en bestelauto’s vaak betrokken?

De meeste ongevallen met bestelauto’s zijn flankbotsingen op een kruispunt (waarbij beide voertuigen rechtdoor rijden) of frontale ongevallen zonder rijstrookverandering (beide partijen rijden rechtdoor), zie Afbeelding 5.a, 5.b en Tabel 3. Voor vrachtauto’s geldt dat de frontale botsingen zonder rijstrookverandering het vaakst voorkomen. Deze ongevallen komen ook relatief vaak bij personenauto’s voor. Opvallend is dat kop-staartongevallen met een stilstaand voertuig en rechterflankongevallen (met een stilstaand voertuig of bij afslaan naar rechts) bij bestel - en vrachtauto’s relatief vaker voorkomen dan bij personenauto’s (Afbeelding 5.c, 5.d, 5.e). Rechterflankongeval bij afslaan naar rechts betreft de bekende dodehoekongevallen (zie ook de vraag Hoe groot is het ‘dodehoekprobleem’ en wat is er aan te doen?. Daarnaast komen schampongevallen (Afbeelding 5.f) relatief vaak voor bij vrachtauto’s ten opzichte van zowel bestelauto’s als personenauto’s.

Afbeelding 5. Schematische weergave van veel voorkomende ongevallen bij bestelauto’s of vrachtauto’s, zowel binnen de vervoerswijze (a, b), als ten opzichte van personenauto’s (c, d, e, f). [12].

Tabel 3. Top 10 van manoeuvres met het hoogste aantal geregistreerde doden in de periode 2008-2014[ii] voor respectievelijk vrachtauto’s, bestelauto’s en personenauto’s. Vetgedrukte manoeuvres komen wel in de top 10 voor bij vrachtauto’s en/of bestelauto’s, maar niet bij personenauto’s (BRON – IenW).

Temmerman et al. [13] identificeerden aan de hand van drie Belgische diepteonderzoeken naar dodelijke en niet-dodelijke ongevallen met vrachtauto’s vier veel voorkomende ongevalstypen. Ongeveer 25% van de bestudeerde ongevallen betrof kop-staartaanrijdingen, voornamelijk bij files. 20% betrof dodehoekongevallen tussen vrachtauto’s en kwetsbare verkeersdeelnemers, met name de dode hoek rechts waarbij de vrachtauto rechts afslaat. Ruim 15% van de ongevallen betroffen flankongevallen op kruispunten. Tot slot was een kleine 10% van de ongevallen geclassificeerd als een ongeval waarbij een bestuurder afweek van zijn rijstrook, zoals onbewust afwijken of fouten tijdens inhaalmanoeuvres. Op Europees niveau beschrijft het ETAC diepteonderzoek [14] de volgende vier ongevalstypen die regelmatig voorkomen bij dodelijke en niet-dodelijke ongevallen met vrachtauto’s: ongevallen op kruispunten (27%), kop-staartaanrijdingen (21%), ongevallen door het verlaten van de rijstrook (11%) en eenzijdige ongevallen (7%).

Davidse en Van Duijvenvoorde [15] identificeerden aan de hand van een diepteonderzoek naar ongevallen in Nederland met bestelauto’s die binnen de bebouwde kom plaatsvonden vijf ongevalstypen van bestelauto’s die regelmatig voorkomen en gemeenschappelijke kenmerken hebben:

• achteruitrijdende chauffeur rijdt tegen een – door zijn afgesloten cabine – niet zichtbare, kwetsbare tegenpartij;
• rechts afslaande chauffeur ziet rechtdoorgaande (snor)fietser niet (dodehoekongeval);
• chauffeur is niet alert op kruisend verkeer;
• chauffeur en kruisend verkeer kunnen elkaar niet zien door te krap oprijzicht;
• chauffeur rijdt in onduidelijke, extra oplettendheid vragende verkeerssituatie.