Wat zijn de consequenties voor de eisen aan rijopleiding en rijexamen bij zelfrijdende voertuigen?

Antwoord

Het besturen van een (deels) zelfrijdend voertuig vereist specifieke vaardigheden. Gerichte training tijdens bijvoorbeeld rijlessen kan daarbij waardevol zijn. De meningen zijn verdeeld of dit moet leiden tot aanpassingen van de formele rijopleidings- en rijexameneisen.
Wanneer voertuigen volledig geautomatiseerd zijn, kunnen ze alle aspecten van het rijden uitvoeren zonder interventie van de mens. Op dat moment spelen de rijvaardigheden en rijgeschiktheid van de mens geen rol meer en zou een rijbewijs technisch gezien niet meer noodzakelijk zijn. Maar voordat we op dat punt zijn aangekomen, bestaan er nog uitdagingen voor de rijvaardigheid en rijgeschiktheid voor lagere niveaus van zelfrijdende voertuigen.

Bij deels zelfrijdende voertuigen voeren de bestuurder en het voertuig de rijtaak samen uit. In dat geval moeten de bestuurder en het voertuig goed samenwerken om een veilige uitvoering te garanderen [55]. Hierbij is het aanpassingsvermogen van de bestuurder belangrijk. Hij moet onder andere modusbewustzijn, gekalibreerd vertrouwen en gepaste aandacht hebben om deze verantwoordelijkheid goed aan te kunnen. Daarnaast moet hij zijn rijvaardigheden behouden (zie de vraag Welke bestuurders-gerelateerde obstakels zijn er bij zelfrijdende auto’s?). Goede communicatie tussen het zelfrijdend voertuig en de bestuurder speelt hierin een belangrijke rol (zie de vraag Hoe kunnen zelfrijdende voertuigen met bestuurders en andere weggebruikers communiceren?). Dit alles kan andere vereisten aan de rijvaardigheid stellen.

In 2020 is een analyse van de literatuur en trainingsbehoeften in combinatie met consultaties met stakeholders uitgevoerd [56]. Op basis hiervan is geconcludeerd dat het waardevol kan zijn om aangepaste training te geven aan bestuurders voor zelfrijdende voertuigen, maar dat dit niet noodzakelijk hoeft te worden opgenomen in huidige rijlessen en eisen voor het rijbewijs. Het is wel van belang om te blijven monitoren en nieuwe inzichten te blijven beoordelen. Op deze manier kan tijdig worden geïdentificeerd wanneer aanpassingen in rijlessen en de rijvaardigheids- en rijgeschiktheidseisen nodig zijn. Uit onderzoek onder rijexaminatoren blijkt echter dat zij bijna unaniem van mening zijn dat er ook aandacht moet worden besteed aan het rijden met de meest voorkomende vormen van rijhulpsystemen [57].

Image
foto_zelfrijdende voertuigen
Onderdeel van factsheet

Zelfrijdende voertuigen

Naar verwachting duurt het nog minstens enkele decennia voordat volledig zelfrijdende voertuigen commercieel beschikbaar zijn, als het ooit echt Meer

Deze factsheet gebruiken?