Momenteel rijden er al deels zelfrijdende voertuigen die commercieel verkrijgbaar zijn in Nederland op de openbare weg. Dit zijn voertuigen die zelf kunnen sturen en afstand kunnen houden tot een voorligger. De bestuurder moet continu toezicht houden en moet ingrijpen wanneer nodig. Dit zijn zogenaamde Niveau 2-voertuigen (zie de vraag Welke niveaus van zelfrijdende auto’s voertuigen worden onderscheiden?), waarvan Tesla’s Autopilot [5] een bekend voorbeeld is.
In Nederland is er nieuwe innovatieve en adaptieve wetgeving gemaakt om grootschalige proeven met zelfrijdende voertuigen op de openbare weg mogelijk te maken, onder andere het Besluit ontheffingverlening exceptioneel vervoer (Boev [12] ) en de Experimenteerwet (uit 2019 [13]). Voor een proef is een (tijdelijke) ontheffing voor het zelfrijdende voertuig van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) nodig. Om deze ontheffing te kunnen verlenen moet een testprocedure doorlopen worden. Alleen met een ontheffing mag een zelfrijdend voertuig de openbare weg op. De ontheffing wordt verleend voor een specifieke proef en geldt enkel voor die proef. Met de juiste ontheffing is het ook mogelijk om een praktijkproef op de openbare weg uit te voeren zonder dat er daadwerkelijk een bestuurder in het voertuig aanwezig hoeft te zijn. In dat geval vindt er toezicht plaats buiten het voertuig. SWOV geeft regelmatig advies over de mens-/gedragsaspecten van proeven met zelfrijdende voertuigen op de openbare weg [14]. Dit advies wordt meegenomen in de beslissing om een ontheffing te verlenen.
Nederland is een van de koplopers in het testen van zelfrijdende voertuigen op de openbare weg. Zo zijn er al veel proeven met zelfrijdende voertuigen uitgevoerd, in uitvoering, of gepland. Een voorbeeld zijn zogenaamde ‘last mile’-proeven. Bij deze proeven rijdt een zelfrijdend busje, ofwel shuttle of people mover (zie Afbeelding 1 en de vraag Hoe veilig zijn zelfrijdende shuttles/people movers?), een vaste en relatief korte route tussen twee locaties, zoals een ov-halte en een ziekenhuis (bijvoorbeeld [15]).
Ook in andere landen wordt gewerkt aan het introduceren van zelfrijdende voertuigen op de openbare weg. Er is een eerste stap gezet voor een gecoördineerde aanpak tussen Europese landen met de zogenaamde Declaration of Amsterdam [16]. In deze declaratie staan gezamenlijke doelen en gezamenlijke acties omschreven. Zo wordt voorkomen dat regels en wetgeving binnen Europa te veel uiteen gaan lopen, wat ontwikkeling in de weg zou zitten. Daarnaast zijn er ook samenwerkingsverbanden wereldwijd, waarbij onder andere de samenwerking tussen Europa, de Verenigde Staten en Japan geformaliseerd is [2].
