De maatschappelijke kosten van verkeersongevallen worden geschat op € 33 miljard in 2022, met een bandbreedte van € 19 tot € 44 miljard [1]. Dit is vergelijkbaar met 3,4% van het bruto binnenlands product (1,9-4,6%). De kosten per verkeersdode bedragen circa € 7,2 miljoen en per ernstig verkeersgewonde € 1,2 miljoen.
Het merendeel van de totale kosten van verkeersongevallen, ongeveer 70%, is toe te rekenen aan verkeersgewonden, terwijl het aandeel van doden kleiner is (17%; Afbeelding 1). Met name ernstig verkeersgewonden (MAIS3+) [i] en matig verkeersgewonden (MAIS2) 1 hebben een groot aandeel in de totale kosten, respectievelijk 25% en 28%. Het aandeel van lichtgewonden (behandeld op spoedeisende-hulpafdeling van een ziekenhuis) bedraagt 15% en overige gewonden 3%. Ongevallen met uitsluitend materiële schade (UMS) dragen 12% bij aan de totale kosten.
De kosten bestaan zowel uit ‘harde’ economische kosten – zoals medische kosten en schade aan voertuigen – als uit immateriële kosten. Bij immateriële kosten gaat het om verlies van levensjaren en kwaliteit van leven. Ruim driekwart van de totale kosten zijn immateriële kosten (zie ook de vraag Welke soorten kosten van verkeersongevallen zijn er?).
Afbeelding 1. Aandeel van doden, ernstig/licht-/overige gewonden en ongevallen met uitsluitend materiële schade (UMS) in de totale kosten van verkeersongevallen in 2022. Bron: [2].
De cijfers voor 2022 zijn een eenvoudige update van de kostenschatting voor 2020 [3] [4], waarbij rekening is gehouden met de ontwikkeling van het aantal slachtoffers en inflatie in de periode 2020-2022 [1]. Daarnaast is een uitsplitsing gemaakt naar ernstig en matig verkeersgewonden [2]. Deze uitsplitsing sluit aan bij de nieuwe definitie van ernstig verkeersgewonden, die sinds 2021 wordt gehanteerd (in het ziekenhuis opgenomen verkeersgewonden met een letselernst MAIS3+; zie ook SWOV-factsheet Ernstig verkeersgewonden in Nederland).
De bandbreedte van de totale kosten (€ 19 tot € 44 miljard) is met name gebaseerd op het 95%-betrouwbaarheidsinterval van de ‘value of a statistical life’ (waarvan de immateriële kosten zijn afgeleid (zie de vraag Welke soorten kosten van verkeersongevallen zijn er?). Daarnaast is onzekerheid over het aantal lichtgewonden en over de omvang van de totale voertuigschade meegenomen in de bandbreedte. Het gaat daarbij om schade die niet door verzekeraars wordt uitgekeerd, bijvoorbeeld schade aan het eigen voertuig van WA-verzekerden, of die niet wordt geclaimd. De ruime bandbreedte van de kosten weerspiegelt echter vooral onzekerheid in de schatting van de immateriële kosten.
In de cijfers zijn alleen kosten verwerkt die het gevolg zijn van verkeersongevallen. De kosten die worden gemaakt om verkeersongevallen te voorkomen, waren in 2007 naar schatting € 2,3 miljard tot € 3,1 miljard [5]. Er zijn geen recentere schattingen van deze kosten.
[i] Een ernstig verkeersgewonde is in Nederland gedefinieerd als een slachtoffer dat als gevolg van een verkeersongeval is opgenomen in het ziekenhuis met ernstig letsel en niet binnen dertig dagen is overleden. De letselernst van dat slachtoffer, uitgedrukt in de Maximum Abbreviated Injury Score (MAIS) die loopt van 1 (licht letsel) tot en met 6 (maximale letselernst). Zie ook de SWOV-factsheet Ernstig verkeersgewonden in Nederland.
